Sitologiya va

Boshoqli o‘simlik bargida-
gi zang zamburug‘i.
12­ rasm.

---

22
oRGANIk oLAM hAQIDA MA’LuMoT
I Bo‘LIM
Poya va barglardagi dog‘lar sporalardagi pigmentlarga bog‘liq 
bo‘lib, temirdagi zang dog‘ga o‘xshab ketadi. Shuning uchun uni 
zang zamburug‘i
deb yuritiladi. Zararlangan o‘simlik boshoq hosil 
qilmaydi yoki donlari puch bo‘lib qoladi. Parazit zamburug‘lar bi-
lan kurashish ham ancha qiyin, chunki ularning yengil sporalari 
sha mol yordamida tarqalib katta maydonlarni zararlaydi. Zang 
zamburug‘lariga qarshi kurashda eng qulay usul — ushbu zambu-
rug‘larga chidamli yangi bug‘doy navlarini yaratish hisoblanadi. 
Vertisill. 
oq palak — ushbu zamburug‘ turli o‘simliklarning 
o‘tkazuvchi to‘qimalarida parazit holda hayot kechiradi. Zamburug‘ 
o‘simliklarni o‘ziga xos “vilt” deb atalgan so‘lish kasalligiga cha-
lintiradi. kasallikning asosiy belgisi, barg hujayralarida taranglik 
holatini yo‘qotishi bo‘lib, ularda dastlab sarg‘ish-jigarrang, so‘ngra 
qo‘ng‘ir dog‘lar paydo bo‘ladi, bu uning barglarini erta to‘kilishi-
ga sabab bo‘ladi. Vilt bilan zararlangan o‘simlik ko‘pincha nobud 
bo‘ladi yoki biror organi so‘lib chiriydi. kasallikka qarshi kurash 
choralari xo‘jaliklarda almashlab ekishni to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish, vilt-
ga chidamli yangi g‘o‘za navlarini yaratish va boshqalardir.
Zamburug‘larning ahamiyati.
ular tabiatda keng tarqal-
gan va katta ahamiyatga ega bo‘lib, moddalar aylanishida ishti-
rok etadi. Bakteriyalar bilan birga organik moddalarning: o‘simlik 
qoldiqlari va hayvon jasadlarining parchalanishi asosan zambu-
rug‘lar ishtirokida boradi.
mikoriza
— yuksak o‘simliklar ildizi bilan zamburug‘larning 
simbioz hayot kechirishidan iborat. Quruqlikda tarqalgan ko‘pchi-
lik o‘simliklar tuproqdagi zamburug‘lar bilan ana shunday hamkor-
likda yashaydi. Mikorizaning tuzilishiga ko‘ra ikki asosiy turi ajra-
tiladi: