Toshkent davlat yuridik universiteti shaxsiy rivojlanish

7. Xabarlardan foydalanish. 
Koʻpgina messenjerlarda xabarlar uchun bir nechta holat ishlatiladi: 
“Yuborilgan” 
(Отправлено)
, “Qabul qilingan” 
(Доставлено)
, 
“Oʻqilgan” 
(Прочитано)
. Koʻp dasturiy ilovalar va Facebookda, 
masalan, bunday xabar holatini bildirish uchun piktogrammalar 
ishlatiladi. 
Gmail xizmatida esa buni Sidekick dasturiy ilovasi yordamida 
amalga oshirish imkoniyati mavjud. Bunday xizmat yuborilgan xatingiz 
xabar yuboruvchiga uning yuborgan xabari holatini bilib turib, shunga 
asosan keyingi harakatni rejalashtirishga qulayliklar yaratadi. 
Gmail va boshqa elektron pochta xizmatlaridan foydalaning va 
doimo ushbu xizmatlarni takkomillashtirib borishga intiling.
Tarmoqdagi etiket qoidalari 
Insonlar jamiyat boʻlib yashashga odatlanishgan. Shunday ekan, 
jamiyatimizda shakllangan xulq-atvor meʻyorlariga rioya qilishlariga 
oʻrganishgan. Xulq-atvor qoidalari umumiy xususiyatga ega boʻlib, 
kommunikativ vaziyatga qarab farq qilishi mumkin, shuning uchun 

---

83 
ularni, masalan, ovqatlanish qoidalari, biznes etikasi, diplomatik axloq 
qoidalari va boshqalarga ajratishimiz mumkin ekan. Soʻnggi yillarda 
ushbu roʻyxatga yangi qoida qoʻshildi desak mubolagʻa boʻlmaydi. Bu – 
tarmoqda muloqot yuritish etikasi yoki 
netiket 
(net – “tarmoq” va etika 
soʻzlaridan olingan) deyiladi. Uning ahamiyati kundan-kunga ortib 
bormoqda. Chunki Internet foydalanuvchilari bugungi kunda juda 
koʻpayib ketmoqda va ularning hammasi ham tarmoq orqali muloqot 
qilish madaniyatiga ega emas. Uydan chiqa turib, oynaga qaraymiz: 
kiyganimiz qanday turibdi, yarashibdimi-yoʻqmi, sochlarimizni tarab 
chiqamiz. Nima uchun? Bizni koʻrganlarda yaxshi taassurot qoldirish 
uchun. Elektron pochta orqali muloqot paytida insonlar bir-birini 
koʻrishmaydi. Lekin bu sizdan mas’uliyatni olib tashlamasligi lozim. 
Bugungi kunda yozma nutqda imloviy xatolar, qisqartmalar qoʻllanilishi 
juda ommalashib ketmoqda. Bunga juda katta e’tibor qaratishimiz kerak. 
Sizni koʻrishmasa-da, elektron pochta orqali yaxshi taassurot 
qoldirishning yagona yoʻli – bu imloviy xatolarga yoʻl qoʻymaslik, 
qisqartmalardan foydalanmaslik, jargon soʻzlarni yozma nutqda 
ishlatmaslik.