1-mavzu. Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari

iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti – 
iqtisodiy resurslar 
cheklangan sharoitda jamiyatning cheksiz ehtiyojlarini qondirish maqsadida hayotiy ne’matlarni 
(va xizmatlarni) ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste’mol qilish jarayonida vujudga 
keladigan iqtisodiy munosabatlarni, ijtimoiy xoʻjalikni samarali yuritish qonun-qoidalarini 
oʻrganishdan iborat, deb aytish mumkin. 
Iqtisodiyot nazariyasi fanining maqsadi va vazifasini ikki tomonlama, ya’ni ham amaliy va 
ham nazariy tomonlarini tushuntirish mumkin. Aksariyat hozirgi zamon iqtisodiy adabiyotlarida 
iqtisodiyot nazariyasining toʻrtta asosiy vazifasi ajratib koʻrsatiladi: 
1) bilish vazifasi 
2) amaliy vazifa 
3) uslubiy vazifasi 
4) gʻoyaviy-tarbiyaviy vazifasi. 
5. Iqtisodiy qonunlar va kategoriyalar (ilmiy tushunchalar).
Iqtisodiyot nazariyasi fani iqtisodiy 
munosabatlarda amal qiladigan iqtisodiy qonunlarni ham oʻrganadi. 
Iqtisodiy qonun – 
iqtisodiy hayotning turli tomonlari, iqtisodiy hodisa va jarayonlar 
oʻrtasidagi doimiy, takrorlanib turadigan, barqaror sabab-oqibat aloqalarini, ularning oʻzaro 
bogʻliqligini ifodalaydi. Iqtisodiy qonunlar ob’ektiv xususiyatga ega boʻlib, ularning kelib chiqishi, amal 
qilishi, rivojlanishi va barham topishi alohida kishilarning ongiga, ularning xohish-irodasiga bogʻliq emas. 
«Iqtisodiyot nazariyasi» fani iqtisodiy qonunlarni quyidagi guruhlarga turkumlaydi: 
1. Umumiy iqtisodiy qonunlar 
– kishilik jamiyati rivojlanishining barcha bosqichlarida amal qiladi. 
Masalan, vaqtni tejash qonuni, ehtiyojlarning tez oʻsib borish qonuni, takror ishlab chiqarish qonuni, 
ishlab chiqarish munosabatlarining ishlab chiqaruvchi kuchlar xususiyati va rivojlanish darajasi mos 
kelishi qonuni va boshqalar. 
2. Xususiy yoki davriy iqtisodiy qonunlar 
– insoniyat jamiyati taraqqiyotining ma’lum bosqichlarida amal 
qiladi. Masalan, talab qonuni, taklif qonuni va qiymat qonuni.