Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув

Ўзбекистоннинг миллий устки сув ресурслари 
 
2.1.4. Дарёлар 
оқнмннннг ўзгариши ва уни бошқариш 
Дарёлар оцимининг узгаршии 
Дарёлар оқими йил давомидаги ва куп йиллик жиддий номутаносибликка эга ҳамда 
сув кам булган йили (сув 90 фоизни ташкил этганида) серсув йилдагига қараганда 
ўртача 23 км3га камаяди. Серсувлик 6-10 йил орасида вақти-вақти билан 
такрорланади ва 2-3 йил давом этади. Бироқ сув тақчил бўлган йиллар купрок 4-7 
йил оралиғида кузатилади ҳамда бу ҳолат б йилгача чўзилиши мумкин [62,73]. 
Оқимнинг муайян давр ичида ўзгариши сези-ларли: 8 йил давом этган кам сувлик 
даврида (1960/61-1967/68) Амударё оқими норманинг атиги 90 фоизини ташкил 
қилган. 2 йиллик серсувлик даврида (1968/69-1969/70) бу кўрсаткич нормадан 30 
фоизга ошган (2.5 -раем). Йиллик оқимнинг ўзгариши жузъий ўзгариш 
коэффицентида ўз ифодасини топади: коэффицент аҳамияти қанча юқори булса, 
оқим ҳам пгунчаўзгаради (2.5-жадвал). 
Дарёлар оқими ўзгаришининг даврийлиги ва сув тақчиллигининг узоқ давом этиши 
сув ман-баларидан хўжаликда фойдаланишни қийинлаштириб, оқимнинг сув 
омборлари тизи-ми орқали бошқарилишини тақазо қилади. 
2.5-расм. 
Кўп йиллик сув окимининг ўзгариши 1932-1999 йиллар (ГЭЖ/ ЖБ, 
WEMP, 2002) 
100000 
Манба: 
Гидрометеорологи
я бош боищармаси, 
Узбекистон МИГ, 
2001 
Даре 
Ўртача куп йил-лик 
оқим, км
3 
Амударё ҳавзаси 
4,82 
Сурхондарё 
3,25 
Цаищадарё 
1,06 
Зарафшон 
0,51 
Сирдарё ҳавзаси 
6,65 
Фаргона водийси дарёлари 
1,50 
ўртача оцадиган дарёлар 
0,36 
Чирчщ, Ангрен 
4,79 
Жами: 
11,47 
Даре 
Узан 
Илмоқлар 
Жами 
Ер ости сувлар 
Коллектор-дренаж 
оқимлар 
Жами 
Сырдарё 
10,49 
9,2 
19,69 
1,59 
4,21 
25,49 
Амударё 
26,92 
6,98 
33,9 
1,00 
2,63 
37,53 
Жами 
37,41 
16,18 
53,59 
2,59 
6,84 
63,02 
2.4-жадвал.