Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги андижон қишлоқ ХЎжалик институти

Оқжўхори навлари гурухининг тавсифи 
Хўжаликда ишлатилишига қараб, оқжўхори навларининг
қуйидаги гурухларига тафовут қилинади. 
Дон жўхори. 
У асосан дон учун экилади. Ўсимлигининг бўйи 
хар хил, кўпинча паст, одатда бир пояли бўлади. Дони очиқ, осон 
оқланади, овқатга ишлатиладиган навларини оқ бўлади. Рўваги ғуж, 
тик ѐки эгик ўсади. Поясининг ўзаги қуруқ ѐки чучмал шираси бор 
бир оз сувли. Баргининг узунасига кетган ўрта томири сарғиш-оқ ѐки 
оқ. Поясидаги бўғим оралари барг новларига қараганда калта тортган. 
Оқжўхорининг дон учун экиладиган эгилган ғуж рўвак чиқарадиган 
махаллий навлари (Қўқонжўхори) Ўзбекистонда кенг таркалган. 
Ширин жўхори.
Серсув поясидан патока олиш, лекин кўпинча 
ем-хашак тайѐрлаш ва ширали силос бостириш учун экиладиган 
навлари шу гурухга киради. Бу навларининг пояси анча баланд 
сершира бўлиб, ўзаги ширин. Тупланувчанлиги юқори. Дони пўстли 
ѐки чала пўстли, қийин янчиладиган бўлади. 
Баргининг асосий томири яшил, кул ранг яшил ѐки оқиш сурма 
ранг. Поясининг бўғим оралари барг новларига қараганда узунрок. 
Рўваги тик ўсади, кўпинча сершох бўлади. 
Супурги жўхори.
Рўвагидан супурги, чўтка қилишда 
фойдаланилади. Поясининг бўйи хар хил, ўзаги курук бўлади. Дони 

---

доим пўстли бўлиб, қийин окланади. Баргининг асосий томири оқ. 
Рўваги узун (40-90 см), бир томонга эгилган, асосий уки булмайди 
ѐки киска бўлади. 
Оқжўхори навлари пояси, рўваги, донига хос бўлган бир қанча 
белгилари билан бир-биридан фарқ қилади. Навига хос энг мухим 
белгилари жумласига қуйидагилар киради. 
1. Ўсимлигининг бўйи
. Рўваги тик ўсадиган навлар 
ўсимлигининг бўйи унинг учигача; эгик рўвакли навлариники 
юқориги барг новининг қуйидагича фарқ қилади: 
пакана ўсимликлар 
бўйи 1 м дан паст 
паст бўйли ўсимликлар 
бўйи 1 м дан 1,5 м гача 
ўртача бўйли ўсимликлар
бўйи 1,5 дан 2 м гача 
ўртача баланд буйли ўсимликлар бўйи 2 м дан 2,5 мгача 
баланд бўйли ўсимликлар
бўйи 2,5 м дан баланд