O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

O’pkaning surunkali obstruktiv kasalligi 
O’pkaning surunkali obstruktiv kasalligi (O’SOK) surunkali va 
sekin kuchayib boruvchi kasallik bo’lib, bronxial daraxtlarda 
qaytmas yoki balg’am kochiruvchi vositalar tasirida qisman qaytar 
obstruktiv jarayonlarini rivojlanishi bilan kechadigan holatdir. 
O’SOK
ikkita patologik jarayonni yani surunkali bronxit obstruktsiya 
bilan kechganda hamda o’pka emfizemasini o’z ichiga oladi.
 
Ana shu 
kombinatsiyada uchragan kasallik har qaysi bemorda har xil darajada 
kechadi. O’pka emfizemasi surunkali bronxit bilan bog’liqdir. Surunkali 
bronxitda yallig’lanish jarayonida bronxlarda obstruktsiya kuzatiladi. Bu 
atsinuslarning markaziy sohalarida elastik to’qima (alveollalar) ning 
destruktsiyasiga olib keladi. Bu holatda 
ikkilamchi 
emfizema yuzaga 
keladi. 
α
-antitripsinning 
genetik 
yetishmovchiligi 
birlamchi
panatsinar o’pka emfizemasi rivojlanishiga olib keladi.
O’SOK
o’tgan davrda ham hozirgi kunlarda ham asosiy 
muammolardan biri bo’lib qoladi va kasalliklar orasida asosiy o’rinni 
egallaydi. Bu kasallik dunyo boyicha oxirgi yillarda o’sib bormoqda, 
shuning uchun ham ushbu kasallik tibbiy jihatdan ham va ijtimoiy 
jihatdan ham ahamiyatlidir.
O’SOK
hayot sifatini pasaytirib, bemorlar 
orasida nogironlikni va o’limni ko’payishiga olib kelmoqda. 
Etiologiyasi.
O’SOK
ning
 
etiologik omillarini ikki guruhga bo’lish 
mumkin: tashqi va ichki omollarga bo’lish mumkin. Ichki omillarga α
1
antitripsinning tanqisligi, chala tug’ilish, qondagi immunoglobulin E 
miqdorini ko’pligi, bronxlar giperreaktivligi, irsiyatni kiritish mumkin. 
Ehtimoliy omillarga qon guruhi A(II), immunoglobulin A ning 
yo’qligini kiritish mumkin. Qolgan barcha omillar tashqi omillarga 
kiradi. Bularni ham 2 guruhga bo’lish mumkin
(infektsion 55-60 % 
holatlarda va noinfektsion 40-45%). Tashqi, noinfektsion omillarga 
atmosfera havosining har xil sanoat chiqindilari bilan ifloslanishi, turli 

---

81 
xil turdagi isitgichlar yonilg’i maxsulotlari, ko’pgina turdagi gazlar 
chiqindilari, uydagi va ko’chadagi chang maxsulotlari, tamaki 
tutunlarini kiritish mumkin. Infektsion omillarga bakteriyalar va 
viruslarni roli