O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Infektsiya
Yallig’lanish 
Gipersekretsiya 
Shilliq dimlanishi 
Bronx drenaj funtsiya 
sini buzilishi 
Himoya funtsiya 
sini
buzilishi
Bakteriyalar 
ko’payishi 
Bakteriyalar 
kolonizatsiyasi 
Shu sxema asosida kasallik surunkali shaklga o’tadi 

---

79 
hansirash, nafas yetishmovchiligi rivojlanadi hatto nafas siqilishi 
kuzatilishi mumkin. 
Surunkali bronxitlarda palpator va perkutor o’zgarishlar xarakterli 
emas. Bemorlar auskultatsiya qilinganida qattiq (dag’al) nafas hamda 
quruq xrillashlar eshitiladi. Yo’tal bilan birga balg’am ajralganda nam 
xrillashlar eshitiladi (katta, o’rta, kichik kalibrli nam xrillashlar) 
ko’pincha nafas chiqarish fazasida. 
Differentsial tashxisi
.
Surunkali bronxitni o’choqli zotiljamdan
farqlashda ko’krak qafasini rentgenologik yo’l bilan tekshirish
muhim rol o’ynaydi. surunkali bronxitda rentgenogrammadagi
o’zgarish o’pka o’zaklari kengayishi va rasmini kuchayishi kuzatiladi. 
O’tkir o’choqli zotiljamda esa, o’pkaning yallig’langan qismida
soya ko’rinadi.
Qon tahlilida
–leykotsitoz, EChTning oshishi. Вalg’am analizida- 
mikroorganizmlar, leykotsitlar, eritrotsitlar, epiteliylar ko’rishimiz 
mumkin. Rentgenologik tekshirganda ko’pchilik holatlarda o’zgarishlar 
ko’rmaymiz. Ba’zanda emfizema rivojlanganda o’pka o’zagi va rasmini 
kuchayganligini va ularni deformatsiyasini ko’rishimiz mumkin.
Bronxografiyada bronxoektazlarni aniqlash mumkin. Bronxoskopiyada
shilliq qavatning holati yani undagi shish, qizarish, shilliqli balg’am 
ko’rishimiz mumkin va kerak bo’lsa biopsiya olinadi hamda gistologik, 
tsitologik tekshiruv olib boriladi. 
Kasallikni kechishi-uzoq muddat va to’lqinsimon kechib, kasallik 
xuruji remissiya bilan almashinib keladi. 
Asopati
-o’pka emfizemasi, 
o’pkada dimlanish, o’pka–yurak yetishmovchiligi, o’tkir pnevmoniya, 
bonxoektaz kasalliklari rivojlanadi. Bemorlarda bronxoobstruktiv 
sindromi rivojlangan bo’lsa bronxial astma rivojlanishi ham mumkin. 
Davolash.
Ko’p miqdorda issiq qaynoq ichimliklar (asal, lmimon, 
malina murabbosi bilan choy). Balg’am ko’chishini engillashtirish 
uchun mukolitiklar (termopsis qaynatmasi va nastoykasi, mukaltin, 
bromgeksin, ingaliyatsiyada 2% natriy gidrokarbonati). Tabletka 
libeksin, kodelak. Siroplar (pertussin, bronxolitin, lazolvan, ambrokcol, 
inspiron). Аntibiotiklardan-penitsillin, ampitsillin, (0,5х4р), eritromitsin
0,25х4р, baktriм (biseptol), tsiprofloktsatsin 0,5х4р, кlabel 500 мг. 
Аntigistamin preparatlari (suprastin, tavegil, loratal, ketotifen, fenkarol 
va 
h.k.). 
Каltsiy glyukonat, kaltsiy xlor 10%-5-10,0 в/в. 
Bronxoobstruktiv sindromlarda bronxlarda o’tkazuvchanlikni yaxshilash 
maqsadida betta adrenomimetiklar (oksiprenalin sulfat, astmopent, 

---

80 
fenoterol, berotek, salbutamol), spazmolitik preparatlardan papaverin 
2%-2,0-4,0; eufillin 2,4%-5,0-10,0 v/i, remissiyadan so’ng sanatoriya va 
kurortlarda davolanish tavsiya etiladi. 
Kasallikning profilaktikasi. Organizmni chiniqtirish, sport bilan 
shug’ullanish, chekishga, ichishga qarshi kurash olib borish, surunkali 
infeksiya o’choqlarini sanatsiyasi (sinusit, tanzilit, gaymarit, tishlar 
kariyesi va h.k.), agarda kasallik kasbi bilan bog’liq bo’lsa ish sharoitini, 
ishini o’zgartirish tavsiya etiladi.