O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

O’tkir glomerulonefrit 
Glomerulonefrit - buyraklar koptokcha apparati tomirlarining 
yallig'lanishi bilan kechuvchi immunoallergik kasallik. Kasallikni 
qo’zg’atuvchi A gruhgagi bеtta gеmolitik strеptokokklar bo’lib, 
gеmatogеn yo’l orqali surunkali infеktsiya o’choqlaridan buyrakka 
tushadi (otit, sinusit, skarlatina, tonzilit, tishlar kariеsi, pnеvmoniya, 
anginadan, yuqori nafas yo'llari, ba'zan difteriya, o'pka yallig'lanishi, 
toshmali terlama, ich terlama va asosan streptokokklar, virusli 
kasalliklardan va b. q.) kasallik rivojlanadi. Kasallik rivojlanishiga 
sovuq ob-havo, namgarchilik ta'siri zamin yaratib beradi. Tizimli 
kasalliklar, nurlanishlar ham glomerulonefrit rivojlanishiga asosiy o’rin 
egallaydi. 
Glomerulonefritning 
rivojlanishida 
immunoallergik 
mexanizmlar o’rin egallaydi. Bu nazariyaga asosan angina yoki boshqa 
streptokokk sababli kasallangan odamning qonidagi streptokokk 
antigenlari bilan unga qarshi paydo bo'lgan antitana o'zaro birikmalar 
hosil qiladi. Bu birikmalar qon orqali borib, buyrak koptokchalarining 
bazal menbranasi yuzasiga tushadi. 
Polinuklearlar biologik faol moddalarni, gistamin va serotoninni 
ajratib chiqaradi va koptokchalarda o'zgarish, giperergik yallig'lanish 
paydo bo'ladi. Immun birikmalar hosil qilishda faqat bakteriya 
antigenlari emas, balki boshqa xil antigenlar (oqsil antigenlar, dori 
moddalari antigenlari va b.) ham ishtirok etadi. Immun komplekslar 
tarkibidagi komplementning parchalanishidan hosil bo'lgan moddalar 
kapillyar tomirlari devorlari o'tkazuvchanligini oshiradi. Koptokchalar 

---

404 
zararlanishida 
koagulyatsiya 
tizimining buzilishi ham katta 
ahamiyatga ega. 
Immun 
guruhlar 
ta'sirida 
trombotsitlar jipslashuvi kuchayadi, 
qon ivishida ishtirok etuvchi XII 
omil faollashadi, natijada zardob 
kallikrinogeni faollashadi, kininlar 
miqdori ko'payadi, bundan tashqari, 
trombotsitning III va IV omillari 
trombotsitdan 
ajralib 
chiqadi. 
Natijada, 
kapillyarlar 
devoriga 
fibrin cho'kib oladi.
90 surat
Bunga javoban mezotelial va 
endotelial hujayralar ko'payib fibrinni qoplab oladi. Shu tariqa gialin 
substansiyasining tomir devoriga cho'kishi tezlashadi. Fibrinning hajmi 
xastalikning kechish darajasiga ta'sir qiluvchi omil hisoblanadi. Bunda 
bemor organizmining rezistentligi va immun tizimi hamda tashqi 
muhitning ta'siri ham katta ahamiyatga ega. Koptokchalar kapillyarlari 
bazal membranasining o'tkazuvchanligi ortishi natijasida siydikdagi 
o'zgarishlar 
yuzaga 
chiqadi.