O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Surunkali virusli gepatit 
Surunkali virusli gepatit – jigarni virus etiologiyali surunkali diffuz 
yallig’lanishidir. 

---

352 
Etiologiyasi. 
Oxirgi yillarda virusli etiologiya asosiy e’tiborni jalb 
etmoqda. Asosan gepatit B va gepatit C viruslari qon quyish, 
zararlangan xirurgik asboblar, ignalarni ishlatish orqali, bemorlarnu tish 
yuvish vositalarini ishlatishda, sartaroshlarning asbob uskunalaridan va 
b.q. lardan yuqish xavfi yuqori bo’lib, uning simptomsiz uzoq yillar 
tashilishi keng tarqalgan. Ayniqsa 3 turdagi viruslar ko’p tarqalgan – B, 
C va D.
Virusli gepatit B va S ning yuqtirish yo’llari xavf omillari
1. Anamnezida qon va uning preparatlari quyilganligi. 
2. Narkotik moddalarni qabul qilish. 
3. Jinsiy aloqalar; (anal jinsiy aloqa, jinsiy yo’l bilan beriladigan 
kasalliklar, anamnezida besh va undan ko’p jinsiy sheriklar, Virusli 
gepatit B va C tashuvchilar bilan jinsiy aloqa).
4. Igna bilan davolanganligi. 
5. Gemodializ bo’limida ishlash. 
6. Jarraohlik bo’limlarida ishlash, vena ichiga in’ektsiya qiluvchilar, 
huqna o’tkazuvchilar, endoskopik tekshiruv o’tkazuvchilar, laborantlar 
va b.q.lar. 
7. Umumiy gigiena anjomlarini birgalikda ishlatish xususan 
bemorlarnikini (britva, tish cho’tkasi, massajyor, dush va hammom 
anjomlari va b.q.lar). 
8. Terini teshish (zirrak o’tkazish maqsadida quloqni va burunni 
teshish), tatiurovka. 
Klinik kechishi. 
Virusli infeksiyaning o’tkir davri bilinmay o’tishi 
mumkin, zararlanish kech, surunkali turga o’tgandan keyin namoyon 
bo’lishi mumkin. Bemorlarni so’rab-surishtirish gepatit B va C ni 
diagnostikasida ahamiyatli. Charchash, ko’ngil aynish, epigastral sohada 
og’riq, diareya, teri toshmasi muskul va bo’g’imlarda og’riq sariqlik, 
axlatning rangsizlanishi, siydik rangining to’qligi kabi simptomlar 
bezovta qiladi. Surunkali gepatit C ga latent kechish xos bo’lib, u bir 
necha yillardan keyin namoyon bo’lib, jigar tsirroziga va jigar-hujayra
kartsinomasiga olib kelishi mumkin. Gepatit B+D birgalikda kelsa 
kasallik og’ir kechadi.
Jigar tsirrozi rivojlanganda unga qo’shimcha ravishda jigar 
yetishmovchiligi sindromi-qizilo’ngach, ichak, milklardan, bachadondan 
qon ketishlar, sariqlik, astsit, entsefalopatiya ham yuzaga keladi. Bu 
sindrom tsirrozning dekompensatsiya davrida yoki o’tkir gepatitning 
og’ir kechishida kuzatiladi.

---

353