O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. A. Rasulov, V. A. Grachev

Elementlarning elektrmanfiyligi 
Element 
χ 
Element 
χ 
Element 
χ 
H 
2,10 
Na 
0,93 
K 
0,91 
Li 
0,98 
Mg 
1,20 
Ca 
1,04 
Be 
1,50 
A1 
1.60 
Ga 
1,80 
В 
2,00 
Si 
1,90 
Ge 
2,00 
C 
2,50 
P 
2,20 
As 
2,10 
N 
3,07 
S 
2,60 
Se 
2,50 
O 
3,50 
Sr 
2,80 
F 
4,00 
Cl 
3,00 
Cs 
0,70 

---

57 
Elementlarning elektrmanfiyligi haqidagi ma‘lumotlar birikmada elementlar 
orasidagi bog‗lanish xarakteri to‗g‗risida fikr yuritishga imkon beradi. Chunonchi, 
elektrmanfiyligi jihatdan juda farqlanadigan elementlardan iborat birikmalar 
elektrmanfiylik qiymatlari yaqin elementlardan iborat birikmalarga qaraganda 
ionliroq hisoblanadi. Masa- lan, kislorod, kalsiy va kremniyning elektrmanfiyligi 
(tegishlicha 3,50; 1,04; 1,90) haqidagi ma‘lumotlardan foydalanib, CaO (Δχ = 2,44) 
birikma SiO
2
(Δχ = 1,54) birikmaga qaraganda ancha ionli ekanligi haqida xulosa 
chiqarish mumkin. Elektrmanfiylik chegaraviy q i y m a t i Δχ ni 1,9 ga teng deb 
qabul qilingan, u bundan yuqori bo‗lganda birikma ionli deb hisoblanadi. 
Kovalent bog‗lanish elektronlarni umumlashtirish natijasida vujudga keladi, 
bunda ular bir yo‗la ikkita yadro ta‘siri ostida bo‗ladi. Kovalent bog‗lanishga 
yadrolar bilan elektronlar orasidagi ancha murakkab o‗zaro ta‘sir sabab bo‗ladi, 
shuning uchun ularni ionli bog‗lanishga qaraganda tasavvur etish ancha qiyin. 
Kovalent bog‗lanishning turg‗unligini umumlashtiriladigan elektronlar juftining 
ikkita atom yadrosiga bir yo‗la tortilishi bilan tushuntirish mumkin. Ikkita yadro 
orasida va o‗zaro bog‗langan ikkita atomning elektron buluti orasida itarishish 
kuchlari mavjudligini ham hisobga olish zarur.
Atom orbitali Molekular orbital Atom orbitali