Gulyamov saidahror saidahmedovich raqamli iqtisodiyotda blokcheyn texnologiyalari

BI Norwegian Business 
School
dir. 
Massachusets
texnologiya institutida media laboratoriyasida ishlab 
chiqilgan 
Tega
ismli robot o’quvchiga individual yondoshuv asosida ta’lim beradi. 
Ushbu ta’lim muassasasida talabalar ispan tilini 
Tega
roboti bilan birgalikda 
planshet komp’yuterda o’yinlar vositasida o’rganishadi. Ta’lim jarayoni o’qituvchi 
sifatida emas, balki sinfdosh yoki kursdosh bilan birgalikda ta’lim olish 
ko’rinishida tashkil qilingan. Masofaviy ta’limning zamonaviy servislari ham 
yangi raqamli texnologiyalar vujudga kelishi bilan o’zgarib ketmoqda. Masalan, 
Duolingo
servisi chet tillarni o’qitishda o’z botini ishlatmoqda. O’quvchi chat-

---

226 
botga savol beradi va javobini tezlik bilan oladi. Ammo sun’iy intellektning tezlik 
bilan rivojlanishi chat-bot bilan va repetitor bilan bo’ladigan mashg’ulotlarni 
o’tmishda qoldirishi mumkin. Chet tillarni o’rganish uchun mo’ljallangan 
Parla
dasturi ham sun’iy intellektga asoslangan raqamli o’qituvchi yaratishga bo’lgan 
katta bir qadam deyish mumkin. Undagi ta’lim texnologiyasi o’quvchining bilim 
darajasini tahlil qilgan xolda uning uchun individual ta’lim dasturini yaratadi va 
uni talabaga moslashtiradi. Bu tizimni ishlab chiqqanlarning fikricha, to’g’ri va 
xato savollarni, misol va masalalarning yechich tezligini, talabaning qiziqishini 
hisobga olgan xolda sun’iy intellect dasturi uning uchun o’qitishning individual 
yondoshuvini topa oladi. 
Parla 
va 
Mikrosoft 
kabi ta’lim dasturlari yaqin 5-10 
yillar ichida mobil o’qituvchilar paydo bo’lishini anglatadi. Bu boradagi 
muammolarni o’rganish jarayonida bir savol tug’ladi: “
Nega komp’yuterlar vosidasida 
o’qitish jarayoni insonlarnikiga qaraganda yaxshi deb hisoblash mumkin?
”. Chunku, 
birinchidan, zamonaviy information jamiyatda aqlli mashinalardan cho’chish hissi 
borgan sari kamayib bormoqda. Ikkinchidan, ko’pchilik mamlakatlarda malakali 
o’qituvchilar yetishmaydi va bu yetishmovchilikning o’rnini iloji boricha tezlik bilan 
raqamli texnologiyalar vositasida to’ldirish zarur. 
PISA 2009
o’tkazgan izlanishlardan 
ham ma’lum bo’ldiki, Braziliyada 35% va Meksikada 70% oqituchilar sifatli ta’lim 
berish uchun yetarli bo’lgan malakaga ega emas ekanlar. Xindiston, Xitoy va 
Yaponiyada ham yuqori malakali o’qituvchilar soni unchalik ko’p emas.