«scientific progress» Scientific Journal issn: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, issue: 5



Download 0,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/10
Sana30.04.2022
Hajmi0,6 Mb.
#596327
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
ekologik-tarbiyalashda-xalq-ogzaki-ijodining-orni-va-pedagogik-ahamiyati

304
 
Topishmoq
.
-Qo’shaloq tovoq ichi to’la yog’.(Yong’oq) 
-Kichgina dekcha ichi to’la mexcha. (Anor) 
-Qo’lsiz oyoqsiz eshik ochar.(Shamol) 
-Joni bor jondan, Suv ichar qo‘ldan,Ko‘zlari nurdan,Terisi puldan. (Baliq) 
-Gulsiz bo‘llar mevasi Shirin-shakar donasi.(Anjir) 
-Tom ustida piyola, Ichi to‘la gul-lola, Imo qilib chaqirsam, Uyaladi qiz bola.
(oy va yulduz) 
-“Yer tagida qizil qalpoq”(lavlagi) 
Xalq og’zaki poetik ijodidagi eng boy va rang-barang janrlardan biri 
ertak
dir. Xalq 
tomonidan yaratilgan ko’plab ertaklarda bolalarning o’ziga xos hayoti chеtlab 
o’tilmagan. Hatto, turli yoshdagi bolalar uchun juda ko’p maxsus ertaklar yaratilgan.
Ertakning muhim xususiyatlaridan biri uning hamisha xalq hayoti, kurashi, tarixi, ruhiy 
olami, dunyoqarashi, urf-odatlari bilan chambarchas bog’lanishi insonlarga axloqiy va 
ma'naviy yo’ldosh bo’lib kеlishidadir. Ertaklar insonning ma'naviy va jismoniy kuchiga 
ishonch ruhi bilan sug’orilgan bo’lib, ijobiy kuchlar tabiat va ijtimoiy hayotda o’ziga 
dushman bo’lgan kuchlarga qarshi kurashda doimo g’olib chiqadi. Xalq ertaklarida uni 
yaratuvchilarning dunyoqarashi, axloq normalari va boshqa ijtimoiy muhim masalalar 
odilona hal etiladi. Ertaklar sodda va tushunarli bo’lgani uchun har qanday kitobxonga 
tеz еtib boradi. Ular orqali ham insonnnig ijtimoiy axloq normalari shakllanadi. Bu hol 
ayniqsa, hayvonlar haqidagi ertaklarda aks etgan. O’tmishda yaratilgan ertaklarda 
xalqchilik kurashi o’zining haqqoniy badiiy ifodasini topgandir. Xalqning kеlajakka 
bo’lgan komil ishonchi, adolatning adolatsizlik ustidan g’alabasi, yorug’likning 
zulmatni yеngishi, ozod va baxtiyor hayotga erishish g’oyalari yorqin obrazlar orqali 
tasvirlangan. Xalq ertaklari o’z xususiyatlariga ko’ra bir nеcha turga bo’linadi: hayotiy 
ertaklar, hayvonlar haqidagi ertaklar, sеhrli-afsonaviy ertaklar, ijtimoiy-maishiy 
ertaklar.
Shulardan hayvonlar haqidagi ertaklarga: ,,
Echki va uning bolalari”, ,,Aqlli 
sichqon”, ,,Qaysar uloqcha”, ,,Ikki do’st”, ,,Tulki va turna” va boshqalar

Ertak va dostonlarning tarbiyaviy ahamiyati kattadir. Ular bolani har tomonlama 
yetuk qilib tarbiyalashda asosiy omil bo'lib xizmat qiladi. O'zbek oilasida ertak 
eshitmay ulg'aygan yoshlarni tasavvur etish qiyin. Buni tarixda o'tgan ilm-fan vakillari, 
shoir va adiblar, jamoat arboblari e'tirof etadilar. Jumladan, H. Olimjon bolalik 
chog'larida tinglagan ertaklari va uning ta'sir kuchini xotirlab o'tgani ko'pchilikka ayon.
Ertak va dostonlarning tarbiya uchun muhim tomoni shundaki, unda xalq og'zaki 
ijodidagi topishmoq, maqol, qo'shiq kabi janrlar jamlangan bo'lib, ular pedagog 
g'oyalarning mukammalroq, ta'sirchan bo'lishini ta'minlaydi. Ertak va dostonlarda bola 
tarbiyasining nafaqat axloqiy, balki jismoniy, aqliy kamolot, ilm va hunarga muhabbat, 


www.scientificprogress.uz 
«SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal
ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 5

Download 0,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish