Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

Adrenalin gidroxlorid 
(Adrenalini hydrochloridum). В ro‘yxatida. 0,1% li eritma 
holida ampulalarda 1 ml dan va flakonlarda 30 ml dan chiqariladi. Adrenalin eritmasi 
tiniq, rangsiz bo‘lishi lozim. Rangi o‘zgargan eritma ishlatishga yaroqsiz. 
Adrenalin bevosita α- va β-adrenoretseptorlarni qo‘zg‘atadi. Teri, shilliq pardalar, 
qorin bo‘shlig‘i organlari tomirlarning torayishi, bronxlar va ichak muskulaturasi 
tonusining pasayishi, me’da-ichak yo‘llari sfinkterining qisqarishi a-adrenoretseptorlarga 
qo‘zg‘atuvchi ta’sir natijasi hisoblanadi. Ko‘z rangdor pardasi radial mushagini 
qisqartiradi, natijada qorachiqlar kengayadi. β-adreporetseptorlarga qo‘zg‘atuvchi ta’sir 

---

toj tomirlar, skelet mushaklari tomirlarining kengayishida, yurak qisqarishlarining 
kuchayishi va tezlashuvida yuzaga chiqadi. Bunda yurakning zarbali va minutli hajmi 
ko‘payadi. Yurakning kislorodga ehtiyojining keskin oshishi adrenalinning yurak 
mushagiga ta’siri tufayli vujudga keladi. Sistolik bosim keskin oshadi. Ayni vaqtda 
arterial bosimning adashgan nerv markazining reflektor qo‘zg‘alishini keltirib chiqaradi, 
bu yurak ritmining sekinlashuviga olib keladi. Adrenalin yurak rnushagi 
qo‘zg‘aluvchanligini, shuningdek yurak ichidagi o‘tkazuvchanlikni oshiradi. 
Qo‘zg‘aluvchanlikning nerv mushaklardan o‘tishini osonlashtiradi. Uglevod 
almashinuviga ta’sir etadi va qondagi qand miqdorini oshiradi, shuning uchun insulinning 
antagonist hisoblanadi. 
Bronxial astmaning o‘tkir xurujlarini yo‘qotishda shok, kollaps, allergik 
reaksiyalarda (anafilaktik shok), gipoglikemik komada qo‘llaniladi. Adrenalin mahalliy 
anestetiklarning eritmalariga qo‘shiladi. Lining eritmasiga ho‘llangan tamponlardan 
kapillyarlardan qon oqishini to‘xtatish uchun foydalaniladi. 
Qo‘shimcha hodisalar: mushaklarning titrashi, taxikardiya, bezovtalik. 
Ishlatibbo‘lmaydigan hollar: ateroskleroz, toj tomirlar yetishmovchiligi, diabet, 
tireotoksikoz va homiladorlik, ftorotanli narkoz.