«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

 
20.1. ISTIQBOLLI ZAXIRALARNI HISOBLASH METODLARI 
 
C
2
toifa bo’yicha neft va yonuvchi gazlar zaxiralarini hisoblash faqat hajmiy 
metod bilan bajariladi. 
Yangi strukturalar bo’yicha C
2
toifaga quyidagi neft va gaz zaxiralarini kiritish 
mumkin: 
a) agar strukturalarning va uning umumiy chegaralari (strukturali, stratigrafik va 
litologik tutqichlari) ushbu rayon uchun geologik va geofizik tadqiqotlar metodlari 
bilan ishonchli belgilangan bo’lsa; rayonda ushbu strukturalarning o’lchamlari va 
shakllarining tasdiqlanganlik darajasi chuqur burg’ilash ma’lumotlari bo’yicha 
o’rnatilgan bo’lsa; 
b) agar strukturaviy-fatsial va ayrim hollarda burg’ilash ma’lumotlarini tahlil 
qilish asosida aniqlangan strukturalardagi kollektorlar suyuqlik o’tkazmaydigan 
jinslar bilan qoplangan bo’lishi taxmin qilinsa; 
v) agar kollektorlar sanoat ahamiyatiga molik neft yoki gazga to’yinganlik 
imkoniyati hamda strukturalarni neft yoki gaz bilan to’lganlik koeffitsienti ushbu 
strukturaviy-fatsial zona chegarasida neft va gaz uyumlarining hosil bo’lish 
sharoitlarini tahlil qilish asosida yaxshi o’rganilgan konlar bilan taqqoslab asoslansa;
g) quduqni burg’ilash jarayonida neft va gaz oqimi faqat qatlam sinagichlari 
yordamida olingan maydonlarda; 
d) ushbu neft-gazli provintsiyalarning strukturaviy-fatsial zona chegarasidagi 
maydonlarda sanoat miqyosidagi mahsuldorligi boshqa, avval o’rganilgan, geologik 
tuzilishi o’xshash bo’lgan konlarda belgilanganda. 
C
2
toifali zaxiralaridan yuqori toifalardagi zaxirasi bo’lgan neft va gaz konlarida 
hisoblanadi: 
a) mahsuldor qatlamlar bo’yicha 

zaxiralari yuqoriroq toifalarda baholangan 
maydonlarga yondoshgan yirik tektonik blok bo’yicha istiqbolli uchastkalarda; 
b) kon-geofizika tadqiqot ma’lumotlari bo’yicha neft-gazliligi taxmin 
qilinadigan va quduqlar bilan ochilgan qatlamlarda; 
v) mahsuldorligi qo’shni, yaxshi o’rganilgan konlar bilan taqqoslab aniqlangan, 
quduqlar bilan ochilmagan qatlamlarda. 
Neft va gazning S
2
toifali zaxiralarini hisoblashda quyidagilarni asoslash zarur: 
a) qatlamning yotishining geologik-strukturaviy sharoitlarini va litologik 
xususiyatlarini tahlil qilish, hisoblash maydonini aniqlash imkonini beruvchi neft-
gazlilik chegaralarini; 
b) yangi strukturalarda ularga geologik tuzilishi o’xshash bo’lgan va yaxshi 
o’rganilgan konlardan olingan ma’lumotlardan foydalanib hamda ushbu struktura 
joylashgan hududning tektonik tuzilishi va fatsiyaning o’zgarish qonuniyatlarini 
hisobga olgan holda qatlamning neft-gazga to’yingan qismining qalinligini, 
g’ovakliligini va boshqa hisoblash parametrlarini;
v) yaxshi o’rganilgan konlarda esa, qo’shni joylashgan, geologik jihatdan 
o’rganilgan uchastkalarniki kabi konlarda 

tektonik tuzilishini va jinslarning 

---

439 
litologik tarkibini o’zgarishidagi aniqlangan qonuniyatlarini hisobga olib o’rganilgan 
parametrlarni asoslash. 
Istiqbolli zaxiralarni (C
2
toifa) hisoblash uchun hajmiy metoddan foydalanish 
ehtimoliy mahsuldor maydonni aniqlashda juda murakkab hisoblanadi. Shuning 
uchun, o’xshashlik metodini qo’llab, quyidagi usulni ishlatish foydali hisoblanadi: 
1. Avvaldan ma’lum bo’lgan konda ishlatilayotgan gorizontlari bo’yicha 
struktura xaritasida o’rtacha neftlilik maydoni C (bir qator gorizontlar uchun o’rtacha 
qiymat sifatida) va geologik xaritada qandaydir tayanch stratigrafik gorizontga mos 
keluvchi izogips chizig’i bo’yicha struktura maydoni C
1
o’lchanadi. 
Keyin maydonlar nisbati aniqlanadi 
1
S
S


. 
(20.1) 
2. Ushbu rayonda joylashgan konlarning ishlatish gorizontlari bo’yicha 
belgilangan 

koeffitsienti qiymatlaridan foydalanib, hali razvedka qilinmagan katta 
chuqurlikda joylashgan gorizontlarning ehtimoliy neftlilik maydonlarini va yangi 
strukturalarning neftlilik maydonlarini aniqlash mumkin bo’ladi. 
Buning uchun ushbu stratigrafik gorizontlar chegaralari bo’yicha aniqlangan 
yangi strukturaning (yoki chuqurroqda joylashgan istiqbolli gorizontning) maydoni 
C
2
topiladi, so’ngra neftliligi taxmin qilinayotgan maydon S
x
quyidagi nisbat 
bo’yicha hisoblanadi: 
1
2
2
С
С
С
С
С
x



. 
(20.2) 
Yangi maydonda yaxshi o’rganilgan maydondagiga nisbatan u yoki bu fatsial 
o’zgarishlar qayd qilinsa, u holda geologik taxminlar asosida koeffitsient 

qiymatiga 
tuzatish kiritiladi.