O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti

Mavzuni o‘qitishda zamonaviy axborot
texnologiyalar 
 
Mazkur mavzuni yoritishda elektron darslikda keltirilgan animatsiya, video 
va taqdimotlardan foydalanib talabalarda tayanch harakatlanish tizimi, xususan 
suyak sistemasi va skelet muskullari hamda uning yoshga oid xususiyatlari haqida 
tasavvur hosil qilinadi.
 
“Tayanch harakat tizimining yoshga xos xususiyatlari va gigienasi” 
mavzusi “Klaster” metodi yordamida yoritiladi. 
Metodning mohiyati 
o’quvchilarga berilgan mavzu xususida erkin o’ylash va turli javoblar o’rtasidagi 
bog’liqlik to’g’risida fikrlash imkoniyatini beruvchi metoddir. 
Nazorat savollari 
1.
Tayanch-xarakat apparatiining ahamiyati va vazifasi.
 
2.
Odam skeletinnig umumiy tuzilishi va yosh xususiyatlari. 
 
3.
Suyak tuzilishining yosh xususiyatlari.
 
4.
Umurtqa pog’onasi va ularning egriliklari, egriliklarning shakllanishi.
 
5.
Muskullarning dinamik va statik ishi. 
 
6.
Turli yosh davrlarida muskullar kuchi, tezligi, chaqqonligi, chidamligi, va 
massasining o’zgarishi. 
 
7.
Charchash uning fiziologik mexanizmi.
 
8.
Skolioz, uning kelib chiqish sabablari va uni oldini olish
. 
9.
Bosh skeletining tuzilishi va ularning yosh xususiyatlari. 
10.
Qo’l skeletining tuzilishi va ularning yosh xususiyatlari. 
11.
Gavda skeletining tuzilishi va ularning yosh xususiyatlari. 
12.
Oyoq skeletining tuzilishi va ularning yosh xususiyatlari.

---

153 
13.
Mukul to‘qimalarining turlari 
14.
Skelet muskulini qisqarish mexanizmi 
15.
Muskulning qisqarish kuchi va ishi 
16.
Skelet muskullarinig tonusi 
Glosarriylar 
1. Raxit - Organizmda D vitamin yetishmasligi natijasida kasliy-fosfor tuzlari 
almashinuvining buzilishi natijasida yuzaga keladigan kasallik. Bunda 
suyaklar yumshab, egiluvchan bo’lib qoladi. 
2. 
Osseinlar - Suyak tarkibidagi organic moddalar 
3. 
Osteoblastlar - Suyak hosil bo’ladigan zonalardagi o’suvchi hujayralar 
4. 
Osteoklastlar - Suyakli moddalarni parchalanishini ta’minlovchi hujayralar 
5. 
Lordoz - Umurtqa pog’onasining oldi tomonida hosil bo’ladigan tabiiy 
egilmalar 
6. 
Kifoz - Umurtqaning orqa tomonida yuzaga keladigan tabiiy egilmalar 
7. 
Ateroskleroz - Umurtqa pog’onasining qiyshiq rivojlanishi natijasida 
yuzaga keladigan kasallik