Махсус таълим вазирлиги

Асосий воситалар амортизацияси (эскириши) ҳисоби 
Амортизация
- бу асосий воситанинг 
фойдали хизмат муддати давомида амор-
тизация қийматини мунтазам равишда 
тақсимлаш ва кўчириш кўринишида эски-
ришнинг қиймат ифодасидир.
Асосий воситанинг амортизация қиймати тахмин қилинаѐтган 
тугатилиш қийматини чиқариб ташлаган ҳолда активнинг дастлабки 
қиймати ѐки молиявий ҳисоботларда кўрсатилган қиймат ўрнини 
босадиган бошқа қийматнинг суммаси ҳисобланади. 
Асосий воситанинг эскириши билан амортизация ўртасида 
мустаҳкам алоқа бор. Бироқ улар бир хил тушунчалар эмас. Эскириш 
асосий воситалардан фойдаланиш вақтида уларнинг техник ишлаб 
чиқариш хоссаларини аста-секин йўқотиш жараѐнини акс эттиради. 
Амортизация анча мураккаб жараѐн бўлиб, истеъмол қилинган 
асосий воситалар қийматини уларнинг эскиришига мувофиқ равишда 
маҳсулот таннархига, давр харажатларига ўтказиш, истеъмол қилин-
ган асосий воситаларнинг ўрнини қоплаш мақсадида пул фондини 
жамғариш жараѐнини акс эттиради. Демак, эскириш амортизациянинг 
дастлабки шарт-шароитидир. 
Асосий воситаларга амортизация ҳисоблашда «Асосий воси-
талар» номли 5-сон БҲМСга ҳамда Ўзбекистон Республикасининг 
Солиқ кодексининг 23-моддасига амал қилиш лозим.
Қуйидаги асосий воситаларга амортизация ҳисобланмайди: 
- ер; 
- маҳсулдор ҳайвонлар, буқа ва ҳўкизлар; 
- кутубхона фонди; 
- бюджет ташкилотлари, шу жумладан, илмий-тадқиқот, 
конструкторлик ва технологик ташкилотларнинг воситалари; 
- белгиланган тартибда консервацияга ўтказилган асосий 
воситалар; 
- тўлиқ амортизацияланган асосий воситалар. 
Узоқ муддатли ижара ҳолларида ижарага олинган асосий 
воситалар бўйича амортизация ажратмаларини ижарага олувчи ўтка-
зади. Қисқа муддатли ижарада амортизация ажратмаларини ижарага 
берувчи ҳисоблайди. 

---

128 
Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 23-моддасига би-
ноан асосий воситаларнинг амортизация нормалари қуйидагича 
белгиланган: