Beynin I i m I i -js

nin onda biri kadar bir g ecik m e o la ca k şek ild e bir a y a rla m a y a p t ı­
ğımızı düşünün. D ü ğ m ey e birkaç kez b astık tan so n ra b e y n in iz bu
53

---

gecik m eye uyum sağlayacaktır; öyle ki, hu iki olay zam an çizgisi
üzerinde birbirine biraz daha yaklaşm ış gibi gelecektir size. Artık
gecik m eye uyum sağladığınıza göre, şimdi de sizi bir kez daha şa­
şırtıyor ve ışığın, siz düğm eye bastıktan hem en sonra çakm asını
sağlıyoruz: Bu sefer de ışığın düğm eye basm a eylem inizden önce
çaktığına inanacak, eylem ve duyum un tersindiği bir yanılsam a
yaşayacak sın ız. Bu yanılsam a, olasılıkla m otor etki-duyusal tepki
zam anlam asında yapılan ve duyusal sonuçların m otor eylem lerin
hem en ardından gelm esi gerektiği yolundaki geçm iş beklentilerden
kaynaklanan bir ayarlam ayı yansıtm aktadır. Gelen sinyallerin za­
m anlam asıyla ilgili beklentileri ayarlam anın en iyi yolu , dünyayla
etkileşim e girmektir: Kişi ne zam an bir şeye tekm e atsa ya da çarp­
sa, beyin ses, görüntü ve dokunuşun eşzam anlı olduğu varsayım ın­
da bulunabilir. Sinyallerden birinin gecikm eli gelm esi durum unda,
beyin, iki olayın birbirine daha yakın zam anda gerçekleştiği izleni­
m ini verecek şekilde, beklentilerinde ayarlama yapar.
M otor sinyaller ve duyu sinyallerinin zam anlam asını yorum lam a
işi, beynin ortaya sürdüğü bir parti oyunu değildir elbet; nedensellik
sorununun çözülm esinde de çok önem li bir rol oynar. N edensellik,
aslında 
ta 
tem elinde 
zam ansal 
sıralama 
değerlendirm esine
gereksinim duyar: Yaptığım m otor hareket, duyusal uyarıdan önce