Beynin I i m I i -js

ronların bütünlüğüne bağlıdır am a nöronların kendisi düşünem ez.
Bu durum , beyinle ilgili nasıl bir bilim sel açıklam a getireceği­
miz konusu üzerinde bizi yeniden düşünm eye zorlar. N öronlar ve
içerdikleri kim yasalların fiziğini tüm üyle ortaya çıkarm am ız, zihni
avdınlığa kavuşturacak mıdır? Büyük olasılıkla kavuşturm ayacak-
tır. Beynin fiziğin kurallarını çiğnem iyor olm ası, ayrıntılı biyokim ­
yasal etkileşim leri açıklayan denklem lerin bize doğru açıklam a dü­
zeyini sağlayacağı anlam ına gelm ez. Karmaşıklık kuramcısı Stuart
Kauffman’ın ifadesiyle “Seine nehrinin kıyısında yürüyen iki sev­
gili, gerçekte Seine nehrinin kıyısında yürüyen iki sevgilidir; yoksa
salt hareket halindeki parçacıklar d eğil.”
İnsan biyolojisiyle ilgili olarak inşa edilecek anlam lı bir kuram,
kimya ve fiziğe indirgenem ez ve evrim, rekabet, ödül, arzu, ün,
kin, dostluk, güven, açlık vb. için kendi kullandığı dilin sözcü k ­
leriyle irdelenmelidir. Trafik akışı, nasıl ki vida ve bujilerin term i­
nolojisiyle değil, hız sınırlandırmaları, işe gidiş geliş saatleri, yol
senin-benim kavgaları ve insanların iş günü bitim inde evlerine, ai­
lelerine bir an önce dönm e isteği tem elinde anlam kazanırsa, sözü ­
nü ettiğim iz kuram da kendi dili çözüldüğünde anlam kazanabilir.
İnsan deneyim lerini tam olarak anlamada beyne ait akşam ın tek
başına yeterli olm am asının bir nedeni daha vardır: Beyniniz, kim
olduğunuzu anlama oyununda işe karışan tek biyolojik oyuncu o l­
mayıp “biiyük sinir sistem i” olarak da ifade edilebilecek endokrin
(iç salgı sistemi) ve bağışıklık sistemleriyle iki yönlü ve sabit bir
bağ kurmuş durumdadır. “Büyük sinir sistem i” ise gelişim ini etki­
leyen kim yasal çevreye (besin, kurşunlu boyalar, hava kirliliği vs.)