Beynin I i m I i -js

daki köylerine seyahat etti: beraberinde karısı, fotoğraf makinesi,
cipi ve -m ü zik tutkusuna bağlı olarak d a - gücünü cipten alan bir ses
kayıt cihazı... Batı dünyasının kulaklarını açm ak niyetiyle kaydettiği
müzik, A frika’dan o güne kadar çıkm ış en önem li müziklerin bir bö­
lümünü oluşturuyordu
.1
Ancak kayıt cihazını kullanırken, toplum ­
sal nitelikli bazı sıkıntılar da yaşadı. Batı Afrikalı yerlilerden biri,
cihazdan kendi sesinin çıktığını duyunca A lberts’] “dilini çalm ak”la
suçladı. Alberts, bulduğu bir aynayla adamı dilinin yerinde durdu­
2

---

K A F A M I N İ Ç İ N D E B İ R İ V A R A M A O B E N D E Ğ İ L İ M
ğ u n a ikna e d e r e k , d a y a k y e m e k te n kıl payı k u r tu la b ild i.
Yerlilerin k a y ıt cih a zın ı n e d e n h ö y les in e a k la a y k ır ı b u l d u ğ u n u
a n l a m a k ç o k z o r değil. Sesler gelip geçici ve t a n ı m s ı z gib id ir; tıpkı 
r ü z g â r a b ı r a k ı l m ı ş ve y e n id e n t o p l a n m a s ı o l a n a k s ı z bir ç uval d o l u ­
su k u ş t ü y ü gibi. Seslerin ağırlığı ve k o k u s u y o k tu r , o n la r ı elinizle 
t u ta m a z s ı n ı z .
Bu ne d en le, sesin 
g e r ç e k te n de
fiziksel bir ol gu olması şaşırtıcı­
dır. H a v a d a k i m o le k ü lle r in o l u ş t u r d u ğ u belli belirsiz basınçları ö l­
çebilec ek k a d a r d u y a r lı k ü ç ü k bir cih az geliştirirseniz, cih azın a l­
g ıla d ık la rın ı k a y d e d i p d a h a s o n r a d a y o ğ u n l u k fa rkların ı yenid en 
ü re tebilirsiniz. Bu c ih a z la r a m ik r o f o n adın ı veriy oruz; geze gendeki 
m ily a rla rca r a d y o n u n h e r biri ise bir z a m a n l a r y enid en y a k a la n m a s ı 
o lan a k s ız o l d u ğ u d ü ş ü n ü l e n tüy çuva lları nı g u r u r l a s u n u y o r bizlere. 
Alberts m üziği k a y ıt c ih a z ı n d a n dinle tti ğinde. Batı Afrikalı yerliler­
d e n biri, t a n ı k o l d u k la r ı n ı “ m ü th i ş bir sihir" o l a r a k betim lem işti.
Aynı şey d ü ş ü n c e le r için de geçerlidir. D ü ş ü n c e t a m o l a r a k n e ­
dir? Ağırlığı y o k gib id ir: gelip geçici ve t a n ım s ız o l d u ğ u hissini ve­
rir. Bir d ü ş ü n c e n i n şekli, k o k u s u o l d u ğ u n u sö y ley em ed iğ in iz gibi, 
o n u fiziksel o l a r a k d a z a p t e dem ezsiniz. D ü ş ü n c e de bir t ü r m ü th iş
sihir gibidir.
A m a t ıp k ı sesler gibi d ü ş ü n c e le r de fiziksel bir te m ele o tu ru r. 
B eyind e g e rçe k le ş e n d eğ iş im lerin d ü ş ü n c e le rim izi de d eğ iş ti reb il ­
m e s in d e n biliriz b u n u . D e r i n u y k u s ıra s ın d a d ü ş ü n c e de yoktur. 
Beyin r ü y a u y k u s u n a geçiş y a p tı ğ ı n d a da vetsi z ve t u h a f d ü ş ü n c e le r
k e n d in i gö sterir. G ü n içind eyse in s a n la r ı n alk ol, u y u ş t u r u c u , si ga­
ra. k a h v e ya d a be d en s el egzersizler aracılığıyla b eynin k im y a sa l 
k a r ış ım l a r ı n ı hevesle de ğiş im e u ğ ra tt ığ ı bildik, k a b u ll e n il m iş d ü ­
şü n c e le r b a s k ın d ır. S o n u ç t a fiziksel m a lz e m e n in d u r u m u , d ü ş ü n c e ­
n in de d u r u m u n u belirleye n etkendi r.
Bu fiziksel m a lz e m e , n o r m a l d ü ş ü n m e s ü re cinin d e v am ı için o l ­
m a z s a o l m a z k o n u m u n d a d ı r . Serçe p a r m a ğ ın ız k a z a r a z a r a r g ö ­
rece k olsa , b ir a z ke yfiniz k a ç a r belki a m a bilinç d u r u m u n u z her 
z a m a n k i n d e n farksızdır. Ak sin e, aynı b o y u t la r d a k i bir beyin d o ­
k u s u p a r ç a s ı n ın h a s a r a u ğ r a m a s ı müziğ i a n la m a , h a y v an ları a d ­
l a n d ı r m a . re n k le ri g ö r m e , riskleri d e ğ erlen d irm e, k a r a r verme, 
v ü c u t içinden ge len sinyalleri o k u m a , a y n a k a v r a m ın ı a n la m a
k a p a s ite n iz i etk iler ya d a a ltta işleyen m e k a n i z m a n ı n gizemli ve

---

I N C O G N I T O