O‘zbekiston respublikasi qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

9.4. Lizing operatsiyalarini umumiy narxini aniqlash usuli 
Lizingga beriluvchi mulk qiymatini uni kredit asosida sotib olishdagi 
qiymati bilan solishtirish quyidagi formulalar asosida hisoblanadi:
Qiymatning aniqlanishi 
Lizing bo‘yicha 
(
)
Сост
T
:
D
Cr
-
P
Cл
3
2
1
+
+
=
t
(24) 
bu yerda: Sl – lizing bo‘yicha qiymati 
Sr
2 – 
investitsiyalarga soliq krediti 
R
1
– lizing bo‘yicha har yillik to‘lovlar 
D – lizing oluvchining chegirmalari 
t - lizing shartnomasi amal qilish muddati 
T
3
– daromad solig‘i 
Sost – obyektining qoldiq qiymati 
(
)
Сост
T
:
D
Cr
-
P
Cл
3
2
1
+
+
=
t
(25) 
bu yerda: Sk –kredit asosida xarid 
qiymati 
R
1
– %lar bo‘yicha to‘lovlar 
So – tovar qiymati 
T
1
– daromad solig‘i 
T
2 
– jadal amortizatsiya bo‘yicha soliq 
krediti 
Kredit bo’yicha 

---

112 
9.5. Lizing bitimini foyda normasini aniqlash usuli
Lizing bo‘yicha foydalaniluvchi mulkdan oluvchi foyda miqdorini uni 
sotib olib ekspluatatsiya qilishdan kelib tushuvchi tushumlar bilan solishtirishda 
quyidagilarga amal qilish zarur:
1
•
bo‘lajak lizing obyektini xarid qilish varianti uchun kapital kiritish 
hajmini baholash amalga oshiriladi; 
•
lizing to‘lovlari mulkni qarzga sotib olish uchun jalb qilingan %larni 
to‘lashning baholash qiymatiga kamaytiriladi; 
•
mulkni sotib olish va lizingga olish asosida foydalanishdan olinuvchi 
jami daromadlar solishtiriladi.
Bunda lizing oluvchi lizing to‘lovlari bo‘yicha % to‘lovlari mulkni sotib 
olish uchun qarz olish bo‘yicha % to‘lovlariga o‘xshashligi sababli o‘z foydasini 
yalpi daromadni o‘z ichiga % to‘lovlarini kiritmagan lizing to‘lovlariga 
kamaytiradi, lizing beruvchi esa o‘z foydasini amortizatsiya summasiga 
kamaytiradi. Yuqoridagilarni hisobga olgan holda hisob-kitoblar quyidagi 
formulalar asosida hisoblanadi: 
Mulkni sotib olishda 
Lizingda 
1
1
1
A
E
Iy
N
C
+
+
+
=
(26); bu yerda 
N
1
– mulkka egalik qilishda foyda normasi; 
Iy – yillik yalpi daromad; 
E - ekspluatatsiya xarajatlari; 
A
1
– yillik o‘rtacha amortizatsiya
Si – mulkning boshlang‘ich qiymati
(
)
(
)
Сост
Ci
S
+
−
=
2
/
1
ЛП
-
Iy
Nл
1
; (27) bu 
yerda 
Nl – lizingda foyda normasi; 
Iy – yillik yalpi daromad; 
LP
1
– yillik lizing to‘lovlari; 
S –lizing beruvchining %lar summasi; 
Sost – qoldiq qiymati; 
Si – mulkning boshlang‘ich qiymati 
Olingan natijalarning solishtirma tahlili asosida u yoki bu variant 
foydasiga mos keluvchi bahoni berish mumkin.