O‘zbekiston respublikasi qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

8.2.
 
Bank tomonidan amalga oshirilgan lizing operatsiyalari 
Lizing xizmatlari bo‘yicha mamlakat qonunchiligining takomillashtirib 
borilishi tijorat banklari tomonidan o‘tkaziladigan lizing operatsiyalari hajmini 
o‘sishiga turtki bo‘ldi. 2002 - yilning ikkinchi yarmida tijorat banklari 
tomonidan amalga oshiriladigan lizing xizmatlari hajmi sezilarli ravishda 
ko‘tarildi. 2001 - yilda lizing loyihalarini eng ko‘p sonini Paxtabank amalga 
oshirdi. Buning tabiiyligi shundan iboratki, lizing xizmatlariga bo‘lgan talab 
asosan qishloq xo‘jalik texnikasiga va qishloq xo‘jalik mahsulotlarini qayta 
ishlab chiqarish uskunalariga bo‘lgan yuqori talab bilan, ayniqsa fermer 
xo‘jaliklarni keng tus olishi bilan va ularning asosiy vositalarini yangalanishi 
zarurligi bilan belgilanadi. Shunga qaramay Paxtabank tomonidan amalga 
oshirilgan yangi lizing operatsiyalarini miqdori 2002 - yilga nisbatan deyarli ikki 
yarim baravar qisqardi. 
Banklar tomonidan o‘tkazilgan lizing operatsiyalar hajmining o‘sishi, 
asosan boshqa banklar tomonidan ko‘rsatilgan lizing xizmatlari evaziga 
ko‘tarildi. Lizing xizmatlari bozoriga yangi ikkita bankning kirib borishi 

---

99 
mamlakat lizing sektorida tijorat banklari lizing operatsiyalarini 2001 - yilga 
nisbatan 30 %ga o‘sishiga olib keldi. 2002 - yilda banklar tomonidan jami 1314 
mln. so‘mlik 154 yangi lizing loyihalari amalga oshirildi. Bu esa 1,7 mln. AQSH 
dollariga tengdir. 
Shubhasiz tijorat banklari tomonidan amalga oshirilgan lizing 
operatsiyalarini o‘sishiga 2002 - yil 28 - avgustda “Lizing faoliyatlarini 
rivojlantirishni 
yanada 
rag‘batlantirish 
chora-tadbirlari 
to‘g‘risida”gi 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni ta’sir ko‘rsatdi. Ushbu farmon 
qabul qilinganidan keyin G‘allabank va Tadbirkorbank 2002 - yilning ohiriga 
qadar 323 ming AQSH dollariga teng bo‘lgan hajmda lizing operatsiyalarini 
amalga oshirdi. Prezident Farmoni lizing xizmatlarini amalga oshirishni bank 
krediti bo‘yicha belgilangan soliqqa tortish sharoitlari bilan tenglashtirib berdi. 
Bunday holat o‘z navbatida tijorat banklari uchun lizing operatsiyalar bo‘yicha 
olinadigan daromadlarni ko‘paytirish imkoniyatini ochib berdi (11-jadval). 
11-jadval 
O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklarining 1996-2013 yillardagi lizing 
operatsiyalari
1
Bank nomi 
Amalga 
oshirilgan 
yil 
Lizing operatsiyalari 
Lizing obyektlari 
soni 
summa, ming 
AQSH dol. 
O‘zR TIF MB 
1996 
4 
378 568 
samolyotlar 
Paxtabank 
1998 
68 
2 677 
qishloq xo‘jalik texnikasi, 
avtotransport 
O‘zuyjoy-
jamg‘armabank 
1998 
30 
1 129 
avtotransport, texnologik asbob-
uskunalar 
Savdogarbank 
1999 
5 
769 
qishloq xo‘jalik texnikasi 
“Ipak yo‘li” banki 
2000 
45 
778 
avtotransport, 
kompyuterlar, 
ko‘chmas mulk 
Trastbank 
2000 
1 
138 
texnologogik asbob-uskunalar 
SABSiR 
shu’ba 
bo‘limi 
2000 
3 
888 
texnologogik asbob-uskunalar 
Aloqabank 
1998 
5 
160 
Poligrafiya 
asbob-uskunalari, 
fotolaboratoriya 
“Turkiston” banki 
2000 
6 
71 
avtotransport 
Tadbirkorbank 
2002 
103 
220 
qishloq xo‘jalik texnikasi 
/allabank 
2002 
7 
103 
qishloq 
xo‘jalik 
texnikasi, 
avtotransport 
1
 
www.ifc.org/centralasia
 Марказий Осиёда лизингни ривожлантириш Лоийхаси материаллари, 2015 

---

100 
Banklar tomonidan amalga oshirib kelinayotgan har bir lizing 
shartnomalarining o‘rtacha qiymati 15-20 ming AQSH dollariga teng bo‘lgan 
miqdordan yuqori emas. Markaziy Osiyo hamkorlik va rivojlanish banki 
shu’basi esa 395 ming AQSH