O‘zbekiston respublikasi qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

tavakkalchiligini tahlil qilish jarayoni 
quyidagi vazifalarni hal 
qilish yo‘li bilan bosqichma-bosqich amalga oshiriladi:
1
•
muayyan tavakkalchilik turiga ta’sir ko‘rsatuvchi ichki va tashqi 
omillarni aniqlash; 
•
aniqlangan omillarni tahlil qilish; 
•
muayyan tavakkalchilik turini moliyaviy jihatdan ikkita yondashuv – 
loyihani tugatish va moliyaviy vositalarni kiritish samaradorligi yondashuviga 
asoslangan holda baholash; 
•
yo‘l qo‘yish mumkin bo‘lgan tavakkalchilik darajasini belgilash; 
•
operatsiyalarni belgilangan tavakkalchiliklar darajasi bo‘yicha tahlil 
qilish; 
•
ijobiy qaror qabul qilinganda tavakkalchilikni kamaytirish chora-
tadbirlarini ishlab chiqish. 
Qoidaga ko‘ra lizing kompaniyalari lizing bitimlari bo‘yicha barcha 
tavakkalchiliklarni qoplashga majbur bo‘ladilar. Agar ular muayyan lizing 
oluvchi bilan tavakkalchiliklarni obyektiv aniqlay olsalar, bu holda ular lizing 
shartnomasi bo‘yicha mos keluvchi tavakkalchilik mukofotini ham aniqroq 
belgilashlari 
mumkin 
bo‘ladi. 
Buning 
uchun 
lizing 
kompaniyalari 
tavakkalchiliklarni to‘g‘ri baholashi va ularni boshqara olishi zarur. 
1
Горемыкин В.А. Лизинг – М.: Дашков и Ко, 2003, 452б. 

---

76 
Hozirgi kunda mamlakatimizda lizing kompaniyalari tomonidan 
qo‘llanuvchi 
an’anaviy himoyalanish yo‘llari
quyidagilardan iborat: 
1. 
Avans yoki garovdan foydalanish
. Shuni qayd etish joizki, avans yoki 
garovdan foydalanish mijozlarning ishonchliligi va kredit layoqatini 
aniqlashning samarali tizimi hamda to‘lov amalga oshirilmagan taqdirda asbob-
uskunalarni tezlik bilan qaytarib olish mexanizmi mavjud bo‘lmagan hollarda 
muhim ahamiyat kasb etadi. Lizing beruvchi va lizing oluvchi o‘rtasida ishonch 
ortib borgan sari avans yoki garovning mavjud bo‘lishiga talab ham kamayib
borishi mumkin. To‘lovlarning o‘z vaqtida amalga oshirilishini ta’minlash 
uchun jarimalar qo‘llanadi, masalan, to‘lov muddati kechikkan har bir kun 
uchun 0,5 – 0,15 % miqdorida penya.
2.