Укув кулланма (Магистрлар учун)

Len
- тозаланадиган оқава сувдаги КББТ тӯла, мг/л; 
Lex 
- тозаланган оқава сувдаги КББТ тӯла қиймати, мг/л.
Оқава сувни аэротенкда бӯлиш вақти қуйидаги ифода орқали 
аниқланади, 
Таэр қ (2,5/
a
) x ( Ig Lmix / Lex ) , соат 
Регенератордаги лойқа меъѐри қуйидаги ифода орқали 
аниқланади, 
а
рег
қ (1 /2 Ri + 1) a 
i
, г/л 
Оксидланишнинг солиштирма тезлиги Р қуйидаги ифода орқали 
аниқанади, 
P қ Pmax x (Lex Co /Lex.Co.K
l
.+Co + Ko Lex )x (1 /1+ a
i

) 
бу ерда 
Pmax
- оксидланишнинг максимал тезлиги мг/(г/соат); 
Co 
- эриган кислород концентрацияси, мг/л; 
K
l
- органик ифлос моддаларнинг хусусиятларини ифода- 
ловчи қиймат, мг КББТ тӯла/л; 
Ко 
- кислородни таъсир қилишини белгилайдиган қиймат,
мг 0/л; 

- актив лойқани парчаловчи моддалар билан ингибира- 
циясии ифодаловчи қиймат, л/г; 
Ифлосларни оқксидлаш вақти қуйидаги ифода орқали аниқланади, 
To қ ( Len – Lex ) / Ri a
pe
(1 – S ) P ,соат 

---

70 
бу ерда 
S 
– лойқа кулсизлиги. 
Лойқани тиклаш (регенерация) вақти 
tрег қ tо - tаэр , соат 
 
Аэротенк-регенер қуруилмасида аралашмани бӯлиш вақти, 
t қ ( 1 + Ri ) tаэр + Ri х tрег , соат 
Аэротенкнг ҳажмини аниқлаш 
Wаэр қ tаэр ( 1 + Ri ) qок , м 
 
бу ерда 
qок
– оқава сувнинг соатдаги миқдори, м3/соат. 
Регенераторнинг ҳажмини аниқлаш, 
Wрег қ tрег х Ri х qок , м 
 
Лойқанинг 
индексини 
аниқлаш 
мақсадида 
«аэротенк-
регенератор» қурилмасидаги лойқанинг ӯртача меъѐрини аниқлаймиз, 
а
ур
қ 

(1+Ri) t
аэр
.a
i
.+ Ri t
p
. a
p 

/ t , г 
Лойқанинг юкланадиган юк миқдорини аниқлаймиз 
, 
Qi қ 24 ( Len –Lex ) / a
ур
( 1- S ) .t мг/г.сут 

---

71 
К.M. ва К 2.04.03-97 41 жадвалдан топилган qi қиймат олдиндан 
танланган қийматда Ji қ 100 мг/ (г.сут) маълум даражада фарқ қилса, у холда 
аэротенк-сиқиб чиқарувчи ҳисобли кӯрсаткичларни аниқлашни тӯхтатамиз 
ва шу топилган қийматлар асосида намунали лойиҳа танлаймиз, акс холда 
ҳисоблашни шу аниқланган Ji қиймат асосида қайтадан қайтарилади, токи Ji 
қийматлар фарқи сезиларли бӯлмагунча (+ 5%). 
34 § ИККИ БОСКИЧЛИ АЭРОТЕНКЛАРНИ ҲИСОБЛАШ. 
Икки боскичли аэротенкларда оқава сувларни биологик тозалашда КM 
ва К 2.04.03-97 минг 6.140 бандига асосланиб тозаланадиган оқава 
сувларнинг КББТ тӯла қиймати 250 мг/л ва ундан юқори бӯлганда ва 
таркибида ҳар хил тезликда оксидланадиган органик моддалар бӯлганда 
қабул қилинади. 
Аэроциялаш вақтини биринчи босқичда оқава сувларнинг КББТ 
тӯла қийматини 50%-70% камайтириш шароитида қабул қилинади, иккинчи 
босқичда биринчи босқичда КББТ тӯла қийматининг пасайганини ҳисобга 
олган холда қабул қилинади. 
Иншоатларни ишлаш схемасида актив лойқаларни биринчи 
босқичда регенерациялаш қабул қилганда оқава сувларнинг биринчи 
босқичда тозалангандан кейин КББТ тӯла қоладиган қийматини қуйидаги 
ифода орқали аниқланади, 
L
1
ex қ Len ( 100 – 50 ) /100% 
Тозалаш учун биринчи босқичда аэротеник-сиқиб чиқарувчи 
регенератор билан қабул қилинганда. 
Актив лойқани рециркуляция қилиш даражасини қуйидаги 
ифода орқали аниқлаймиз, 
Ri қ a
i
a
J

1000

---

72 
Аэротенк – сиқиб чиқазувчига оқиб келадиган оқава сувнинг 
КББТ
тул
қиймати, қайтарилган актив лойқа билан аралашишини ҳисобга 
олган холда,қуйидаги ифода орқали аниқланади. 
L
ap
қ (Len + L
1
ex .Ri ) / (1+ Ri ) , мг/л 
Аэротенка оқава сувнинг бӯлиш вақтини қуйидагича аниқлаймиз 
T 
1бос
қ ( 2,5 / 
a
) x ( lg Len / Lex) , соат 
Регенератордаги лойа меъѐрини аниқлаш, 
а
p
қ

1 / ( 2 Ri + 1 ) 

a
i
,г/л 
Солиштирма оксидлаш тезлигини аниқлаш, 
P қ (Pmax Lex Co ) / ( Lex Co+ K
1
Co + Ko Lex ) x ( 1 / 1 + a
p

) 
Органик моддаларни оксидлаш вақти қуйидаги ифода орқали 
аниқланади, 
t
o
қ ( Len – Lex ) / Ri a
p
( 1-S ) P, соат 
Лойқанинг регерациялаш вақти