A. A. Xashimov, M. M. Mirxaydarov elektr yuritma

8.4 - rasm. Yurgazish va yuklama olish paytidagi o‘tkinchi jarayonlar 
 
8.3. O‘zgarmas tok elektr yuritmasining o‘tkinchi
jarayonlari. 
Tiristorli o‗zgartirgich – o‗zgarmas tok motori(TO‗-D) tizimi bo‗yicha 
o‗zgarmas tok elektr yuritmasining dinamik xarakteristikalarini ko‗rib 
chiqamiz.Tiristorli o‗zgartirgichni k
n
uzatish koeffitsientiga ega bo‗lgan
inersionsiz bo‗g‗in sifatida ko‗ramiz. 
Qo‗zg‗atishning o‗zgarmas oqimidagi elektrmexanik jarayonlar quyidagi 
tenglamalar tizimi bilan aniqlanadi (5.1 - Bobga qarang): 
U
ya
 = C
 + I
ya
R
ya
 + L
ya
 
M = CI
ya
(8.15) 
M – M
q
 = 
 
Bu yerda 
C=kФ
– qo‗zg‗atish oqimi o‗zgarmas bo‗lgandagi mashina 
doimiysi. 
Motorning elektrmagnit va mexanik inersionliklari mos ravishda 
yakorning elektrmagnit T
ya
va elektromexanik T
M
doimiylari bilan 
belgilanadi.O‗zgarmas tok motori uchun
T
ya
 =

(8.16) 

---

230 
T
M 
= 
(8.17) 
(8.15) tenglamani (8.16) va (8.17) larni inobatga olgan holda echib, 
quyidagini hosil qilamiz: 
T
M
 · T
ya
 = 
 T
M
 + ω =ω
turg
(8.18) 
Bu yerda
ω
turg 
= 
. 
Hosil qilingan (8.18) tenglama chiziqli mexanik xarakteristikaga ega bo‗lgan 
motorlar uchun umumiy bo‗ladi. Uning shakli esa uning bikirligi 
β
ga bog‗liq 
bo‗ladi. 
d/dt = p
deb faraz qilib, operatorli yozuv shakliga o‗ta turib, tenglamalar 
tizimi strukturasini qurish uchun boshlang‗ich berilganlarni hosil qilamiz
. 
 
=Cω + I
ya
R
ya 
 (T
ya
p+1) 
M= CI
ya

(8.19) 
M – M
q
 =
 T
M
 pω 
Ushbu tenglamalar tizimi mustaqil qo‗zg‗atishli o‗zgarmas tok motori 
strukturaviy sxemasida akslanadi. Bu sxema to‗rtta dinamik bo‗g‗indan iborat 
(8.5. - rasm).