1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

 
6
 
Music Education in England: A review by Darren Henley for the Department for Education and Department for Culture, 
Media and Sport
, 7 February 2011.
 

---

71 
Болгария мусиқа таълими тизимида нотасиз куйлашдан, нотага қараб 
куйлаш жараѐнига ўтишда 
Бироқ амалиѐтда - қўшиқ куйлаш, мусиқа тинглаш жараѐнларида бу 
методдан фақат до мажор миқѐсидагина фойдаланиш мумкин. Бошланғич 
синфларда мусиқа дарсини барча ўқув фанларидан машғулот олиб борадиган 
педагоглар ўтказадилар. 
Улар гимназияни битиргач, муаллимлар институтида таълим 
оладилар. Муаллимлар институтида ўқиш муддати уч йил. 
5-8-синфларда ашула дарсини, икки ўқув фани (масалан, тил ва 
ашула) бўйича педагогика институтининг махсус фақўльтетида таълим олган 
ўқитувчи ўтади. 
9-12-синфларда 
эса, консерваториянинг мусиқий педагогика 
бўлимларининг битирувчилари олиб борадилар. Уларнинг ўқиш муддати 4 
йил. 
Ўқув дастурларида кўрсатганидек, мусиқа дарсини асосини гуруҳли 
куйлаш ва мусиқа чолғуларида ижро этиш ташкил этади. Дарсларда 
қўлланиладиган мусиқа чолғулари турли-тумандир: уриб чалинадиган 
чолғулар - болгар (миллий) ва мактаб ўқувчилари томонидан ясалган 
ҳаваскорлик чолғулари; металлофонлар, миллий пуфлаб чалинадиган 
(сурнайча, хуштак ва ҳоказо), фуруйлар (венгер халқ чолғуси); "мелодика" 
(аккордеонга ўхшаш катта бўлмаган чолғу). Бу чолғуларда ижро этиш 
унчалик қийинчилик туғдирмайди ва болаларни мусиқа дарсларига фаол 
жалб қилади. 
Кўпчилик болгар ўқитувчилари мусиқий чолғуларни дарсларда кенг 
қўлланишига эҳтиѐткороналик билан қарашмоқда. Уларнинг фикрларига 
кўра мазкур чолғуларни дарс жараѐнига татбиқ этиш бошқа фаолият 
турларига кам эътибор берилишига сабаб бўлмоқда. 1970-йилларда қабул 
қилинган дастурга кўра мусиқа тинглаш жараѐнига жуда кам соат 
ажратилган бўлиб, мусиқа дарсларининг асосий фаолиятлари - жамоа бўлиб 
куйлаш ва мусиқий чолғуларда ижро этишдир. Ўтган йиллар тажрибаси 
шуни кўрсатдики, мазкур дастур ўзини оқлай олди. 
1923 йилда Борис Тричков томонидан ишлаб чиқилган