M. R. Tursunova xalqaro menejment

Xulosalar 
1.Ko’p millatli kompaniya bir nechta davlatlarda biznes bilan shug’ullanadigan 
tashkilotdir. Ko’p millatli kompaniyalar odatda o’z mamlakatida ikkita kompaniyadan va 
bir yoki undan ortiq boshqa mamlakatlarda esa alohida bo’lingan kompaniyalardan tashkil 
topadi.
 
2.Xalqaro firmada inson resurslarini boshqarish xususiyatlari xorijiy filiallarning 
kadrlar siyosati bilan bog’liq. Xalqaro korporatsiyalarda inson resurslarini boshqarish 
bo’yicha turli xil yondashuvlarning mavjud bo’lishiga qaramay, ularning aksariyat qismi 
belgilangan maqsadlarga erishish hamda chet elda korxonaning iqtisodiy rivojlanishi 
uchun yuqori malakali xodimlar muhim ahamiyatga egaligini e’tirof etadi. 
3. Kompaniya shtatini to’ldirish jarayonida malakali mutaxassislarga bo’lgan 
ehtiyojni hisobga olmaslik aslo mumkin emas. Har bir firma o’z ishini yuqori darajada 
bajarish hamda malakasini oshirish layoqatiga ega bo’lgan kadrlar va yollanma 
xodimlarga bo’lgan ehtiyojni aniqlashdan boshlashi zarur. 
4.Xalqaro miqyosda inson resurslarini boshqarish mamlakat ichkarisida inson 
resurslarni boshqarishdan katta farqlanadi. 
5. Xorijiy korxonalarni boshqarish shakllari ko’proq ish beruvchining qaysi 
mamlakatda biznes bilan shug’ullanayotganligi hamda inson qaerda faoliyat olib 
bormoqchi ekanligiga bog’liqdir. Kompaniyaning xorijdagi filialining rahbari mustaqil 
ishlay olish qobiliyatiga ega bo’lishi kerak, chunki chet eldagi ko’pgina vazifalar 
harajatlarni qisqartirish maqsadida bekor qilingan. 
163 

---

6.Xalqaro firmalar boshqaruv xodimlarini odatda mahalliy fuqarolar va ekspatriantlar 
(xorijdan kelgan kadrlar)ga bo’lishadi. Ekspatriantlar o’z navbatida kelib chiqish 
mamlakati fuqarolariga va uchinchi davlat fuqarolariga bo’linadi. 
7.Firmalar uchun ekspatriantlar tanlab olishda faqat texnik bilimdonlik mezoniga 
e’tibor bermasdan, yangi madaniyatga moslashuvchanlik qobiliyatining uch tomonini, 
ya’ni o’zini saqlash, mahalliy kadrlar bilan qoniqarli munosabatlarni tashkil qilish, bilim 
olish qobiliyatini hisobga olish zarur. 
8. Uzoq muddatli xizmat safaridan qaytgandan so’ng asosan uch xil muammo paydo 
bo’ladi: shaxsiy moliyaviy ahvol, korporatsiyadagi o’zgargan sharoitlarga qayta 
moslashish, o’z mamlakatidagi hayotga moslashish. 
9.Chet davlatlarda ishlab chiqarishni yo’lga qo’yayotgan kompaniyalar mehnat 
bozoridagi farqlarni hisobga olishi zarur.