Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

 
Antibiotiklarni ishlab chiqarishda mehnat sharoitlari va ishchilar salomatlik 
holatlariga gigiyenik tavsifi 
 
Aholini zaruriy dori vositalari bilan yetarli darajada ta’minlashdagi muhim vazifalardan biri 
kasalliklarni oldini olish va davolash maqsadida keng qo‘llanadigan antibiotiklarni ishlab chiqishni 
yanada kengaytirish hisoblanadi. Bugungi kunga kelib tibbiy 
korxonalarda 40 dan ortiq turdagi antibiotiklar va 100 ortiq dori shakllari 
ishlab chiqarilmoqda. Ularning umumiy solishtirma og‘irligi tibbiyotga 
doir sanoat- mahsulotlari ichida 18-20% tashkil etadi. 
Antibiotiklar - mikroorganizmlar, yuqori bosqichdagi o‘simlik va
hayvonlarning hayot faoliyati jarayonida ishlab chiqariladigan va 
bakteritsid yoki bakteriostatik ta’sir xususiyatiga ega bo‘lgan 
moddalardir. Bugungi kunga kelib dunyo miqyosida turli xildagi 
kimyoviy birikmalar sinfiga taalluqli bo‘lgan 500 ga yaqin antibiotiklar 
ishlab chiqarilmoqda. Antibiotiklarning antibakterial xususiyatlari 
tibbiyotda, xususan, yuqumli kasalliklar va yallig´lanish jarayonlari terapiyasi va ularni oldini olish 
amaliyotida keng ko‘lamda qo‘llanishi uchun asos bo‘ldi. 
Antibiotiklar tibbiy amaliyotda qo‘llanishidan tashqari, oziq-ovqat 
va sut-go‘sht sanoatida ham keng qo‘llanadi. Ularni hayvonlar va 
qushlarning vaznini tezroq oshirish maqsadida ovqatlariga qo‘shib 
beriladi va x.h. 
Antibiotiklarni olishdagi texnologik jarayon shunga muvofiq 
jixozlarda ketma-ket bajariladigan bir nechta bosqichlardan iborat: a) 
ekish 
materialini 
etishtirish 
va 
antibiotiklarni 
biosintezlash 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
70 
(fermentatsiyalash); b) kultural suyuqliklarni birlamchi ishlovdan o‘tkazish; v) filtrlash; g) ajratish 
va kimyoviy usulda tozalash (ekstraksiya, ionalmashinish usuli, 
cho‘ktirish usuli); d) tayyor dori shakllarini tayyorlash; e) qadoqlash va 
idishlarga joylash. Birlamchi texnologik jarayonlar ekish materialini 
kolbalar va fermenterlarda o‘stirishga asoslangan (produtsent). 
O‘stirilgan ishlab chiqarish produtsent shtammi, uni yanada boyitish 
maqsadida 
maxsus 
apparatlar-inokulyatorlarga 
o‘tkaziladi. 
Inokulyatorlarda mog‘orlar, bakteriyalarni yetishtirish jarayoni qattiq 
belgilangan sharoitlarda amalga oshirilib, ular isitish va sovutish 
tizimlari, havo berish, o‘stirilayotgan va boyitilayotgan massani 
aralashtirish uchun maxsus jixozlar bilan ta’minlanadi. Shundan so‘ng 
produtsent fermentatsiya jarayoniga o‘tkaziladi.