Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Og‘iz bo‘shlig‘i gigiyenasi 
Sog‘lom va turli joylashgan tishlar yuzaga go‘zallik, jonlilik, zebolik bahsh etibgina qolmay, 
balki ovqatni yaxshi hazm bo‘lishini garovi hamdir. 
Bunda dudoqlar, lablar ovqatni qamrab olsa, til nozik analizotoridir. 
Labni harakati, tilni aylanishi yumshoq va qattiq tanglaylarning butunligi va shaklidan, 
tishlarni qay tarzda joylashganligidan so‘zimizni jarangdorligi yuzaga keladi. 
Qadim zamonlardanoq O‘rta Osiyo va Kavkaz orti halqlari og‘iz bo‘shlig‘i gigiegnasiga katta 
ahamiyat berganlar. Ular tish va og‘iz bo‘shlig‘ini anor po‘stlog‘i qaynatmasi bilan, yosh yong‘oq 
qaynatmasi va saqich bilan tozalab, kuniga 3-5 marotabadan og‘izni chayqaganlar. O‘rta Osiyo va
jumladan O‘zbekiston Respublikasi xalqlari qadimdan tish va milkni tozalashda shaftolini yosh 
navdasidan foydalanganlar. 
Madaniyatlashgan davlatlarning xalqlari mana qariyib 1000 yillardan beri tish poroshog‘i va 
tish pastasidan foydalanib keladilar. Bu vositalarning tarkibida bo‘r, yalpizli tomchi, dori, tuz va 
sovun bor. 
Nima uchun tishni tozalash kerak? 
Og‘iz bo‘shlig‘ida 100dan ortiq mikroorganizmlar makon topib ular juda tez ko‘payadilar. 
Og‘iz bo‘shlig‘ini va tishlarni tozalab turilmasa og‘iz bo‘shlig‘ida mikroorganizmlarni ko‘pyib 
ketishi va ta’sir doiralarini kengayishiga imkon yaratiladi. Kariozli ildizi oldida, tish milk
cho‘ntaklarida yara joylarida, bodamsimon bezlarda mikroorganizmlar ko‘payib, og‘ir oqibatga olib 
kelishi mumkin. 
Katta yoshdagilar ham yosh bolalar ham og‘iz bo‘shlig‘ini parvarish qilishda quyidagilarga 
e’tibor qilishi kerak: 
– tishlarni muntazam tozalab turish 
– pastki tishlarni, pastdan yuqoriga qarab yuqoridagi tishlarni, yuqoridan pastga qarab 
tozalash lozim. 
–og‘izni muntazam ravishda tozalab, turish ayniqsa ovqatlangandan so‘ng; 
– milklarni uqalab turish 
 
 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
179