Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

 
 4. Individuallik tushunchasi. Individuallik
– «Individ» atamasidan yasalgan 
bo’lib, insonning noyob xususiyatlarini ifodalaydigan tushuncha.
Insonni turli darajada: yakka tarzda va tarixiy rivojlanishining aniq-tarixiy 
o’ziga xosligini aks ettirishda «individ» tushunchasi bilan
bir qatorda «shaxs» 
tushunchasi
ham qo’llaniladi. 
«SHaxs» bir qator gumanitar fanlarning falsafa,
ruhshunoslik, pedagogika va sotsiologiyaning o’rganish ob`ekti hisoblanadi. 
5. «Shaxs» – 
odamning ijtimoiy xususiyatlarining yaxlit majmui bo’lib, ijtimoiy 
taraqqiyot va individning faol xatti-harakati hamda muomalasi vositasida ijtimoiy 
munosabatlar tizimiga qo’shilishining mahsuli hisoblanadi.
Falsafa shaxsni
faoliyat sub`ekti, ong va ijodiyot sifatida tutgan o’rni, nuqtai-
nazaridan qarab chiqadi. 
Ruhshunoslik - shaxsni
ruhiy jarayonlar, xususiyat, qobiliyat, 
iroda sifatlari va boshqa jihatlardan barqaror yaxlit holda o’rganadi. 
Sotsiologik yondashuv shaxsning sotsial-tipik
jihatini ajratadi. SHaxs sotsiologik 
nazariyasining asosiy masalasi shaxsning shakllanish jarayoni va uning ehtiyojlarini 
qondirish, sotsial birlikda rivojlanishi va amal qilishi, jamiyat bilan shaxs aloqalari, 
shaxs va guruhlar, shaxsning sotsial fe`l-atvorini, tartibga solish qonuniyatlarini 
o’rganish bilan chambarchas bog’langan. Bu erda, sotsiologiyada shaxsni o’rganishga 
ayrim umumiy tamoyilar nuqtai-nazaridan yondashuv ifodalangan. 
Sotsiologiya shaxsga oid ko’pgina nazariyalarni
o’z ichiga olgan bo’lib, ular 
bir-birlaridan qat`iy metodologik ko’rsatmalar orqali farq qiladilar. 
Insonning qaysi jihati shaxs tushunchasida nomoyon bo’ladi?
Insonning ikki xil ehtiyoji mavjud: tabiiy va ijtimoiy. Tabiiy
- bu barcha 
biologik ehtiyojlar. 
Ijtimoiy
- mehnat faoliyati, ijtimoiy faollik, ma`naviyat va 
boshqalar. SHaxs bu insonning jismoniy tabiati emas, balki uning ijtimoiy sifatidir. 
SHaxs ehtiyojlari uning manfaatlari orqali nomoyon bo’ladi. Manfaatlar esa uni 
maqsadli faoliyatga yo’llaydi. Kishilarning ijtimoiy munosabatlari ularning xulqlarida, 
eng avvalo, manfaatlar tarzida nomoyon bo’ladi. Bu esa o’z navbatida shaxs 
faoliyatining maqsadini, mazmunini va mohiyatini ifodalaydi. Manfaatlarning 
maqsadga aylanishi shaxs faoliyati motivining oliy darajasidir.