Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

, insoniyat o’ziga xos moddiy voqelik sifatida mavjud bo’ladi. Ammo, 
insoniyat o’z holicha mustaqil mavjud bo’lmaydi
. 
Aniq insonlar yashaydilar va harakat qiladilar. 
Insoniyat alohida vakillarining 
mavjud bo’lishi «individ» tushunchasi bilan ifodalanadi
. 
3) Individ
(lot. yagona, bo’linmas) - bu insoniyat zotining yakka vakili, 
insoniyatning hamma sotsial va ruhiy jihatlarini idrokiy, irodasi, ehtiyojlari, manfaatlari 
va hokazolarning sohibi hisoblanadi. Boshqacha aytganda, alohida insonning o’ziga xos 
tabiiy-biologik va ijtimoiy ehtiyojlari, manfaatlari, aqli, irodasi va hokazolar yig’indisi 
ekanligi nazarda tutilib, «individ» tushunchasi qo’llaniladi. Individ «mohir odam» 
turiga mansub yaxlitlikni o’zida gavdalantirgan alohida insondir. 
«Individ»
tushunchasi 
bu vaziyatda
«aniq inson» sifatida
foydalaniladi. 
«Individ» tushunchasini ayrim olimlar insonning tarixi ibtidoiy jamoa tuzumi 
davriga to’g’ri kelishini bayon etgan. Ikkinchi xil fikrga ko’ra, individ sifatida inson 
o’zining jismoniy mavjudligini ta`minlashni birinchi o’ringa qo’yadi. Masalaning 
bunday qo’yilishida turli biologik omillar (yosh jihatlari, jinsiy mijozlarining o’ziga xos 
tomonlari), shuningdek, 
inson hayotiy faoliyatining sotsial sharoitlardagi tafovutlar
belgilamaydi. 
Har qanday inson individi o’ziga xos salohiyati bilan dunyoga keladi. Hamma gap 
bu salohiyatni qay tarzda ruyobga chiqarishdan iboratdir. Inson rivojlanishining individ 
bosqichi eng uzoq davom etadigan, izchillikni taqozo qiladigan davrdir. Bu bosqichda 
uning asta-sekin shaxsga aylanish jarayoni boshlanadi. Individning shaxsga aylanishida, 

---

94 
boshqacha aytganda, insonning individ bosqichidan shaxs bosqichiga o’tish jarayonida 
sotsiumning u yoki bu darajasida olingan jamoa a`zosi sifatida uning imkoniyatlari, 
ijtimoiy-ahamiyatli belgilari kat`iy tizim shaklida qaror topadi. YA`ni fe`l-atvori 
shakllandi.