Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

Sotsial tabaqalashuv jarayoni. 
Iqtisodiy rivojning zamonaviy, eng ilg’or turiga 
o’tishga intilayotgan har bir mamlakat texnika, biznes sohalarida yuksak professional 
tayyorgarlikka ega ijtimoiy qatlamga tayanishi shart. Mazkur ijtimoiy qatlam vakillari 
o’z professional-malaka tayyorgarlik saviyalariga mutanosib ijitmoiy o’rin egallashga 
intilishlari shart.
Tarixiy taraqqiyot shunday shakllandiki, ilmiy bilimlar va ishbilarmonlik 
xususiyatlari asosan g’arbiy davlatlar hamda YAponiyada mujassamlashdi. Ularda band 
aholi tarkibidagi oliy kategoriyali professional
 
ijtimoiy qatlam
vakillarining hajmi 
o’rta va past kategoriya vakillarining ulushidan sezilarli darajada yuqoridir. Bu jarayon 
o’z yo’nalishida yanada rivojlanib, mazkur davlatlarning eng boy va zamonaviy ishlab 
chiqarish hamda ilmiy-texnik taraqqiyotning oldingi qatoridagi xalqaro iqtisodiy o’rnini 
saqlab turishga zamin yaratmoqda. 
Asosan xalq iste`mol mollari ishlab chiqarishda ixtisoslashgan va iqtisodiy 
xom ashyo etkazib berishga qaratilgan mamlakatlarda esa ijtimoiy qatlamlashuv tarkibi, 
asosan, professional ijtimoiy qatlamlarning o’rta va past kategoriya vakillaridan 
iboratdir. Buning sababi-mazkur davlatlar o’z taraqqiy etgan texnalogiyasini yaratishga 
ko’makdosh firmalar yoki hukumat darajasida ilmiy tadqiqotlar o’tkazishga kumakdosh 
iqtisodiy rag’batlarni ta`minlash uchun manbalarga ega emas. 
Mazkur o’rnashib qolgan tartibni buzib va rivojlanayotgan davlatlar jamiyat sotsial 
tarkibidagi ijobiy o’zgarishlarga asoslanib qolmasdan, balki yuqori va o’rta kategoriyali 
sotsial qatlamlarni shakllantirib, ularga shart-sharoit yaratishga qaratilgan davlat 
siyosati hisobiga erishish mumkin. SHunga ko’ra, rivojlanayotgan davlatlar mehnat 

---

149 
faoliyatining murakkab, ilmiy, ijodiy turlarini rivojlantirish uchun kuchli homiylik 
siyosatini o’tkazishlari kerak. Faqat shunday yondashuv natijasidagina jamiyat ijtimoiy 
tarkibida progressiv o’zgarishga erishish, ishlab chiqarish imkoniyatlari hamda 
mahalliy iste`mol talab mahsulotlarni ishlab chiqarish va eksport qilishda G’arb 
davlatlari bilan tenglik ta`minlashi mumkin.
Dunyoning 
ko`plab 
rivojlanayotgan mamlakatlaridan farqli o’laroq , 
O’zbekistonda bunday sotsial qatlam mavjud. U ilgari yirik ilmiy muassasalar va 
boshqaruv organlarida ishlagan hamda o’sha davrning sotsial pog’onalarida etarli 
darajada yuqori o’rin egallagan yuksak malakali mutaxassislardan tarkib topgan. 
Hozirgi paytda mazkur sotsial qatlam vakillarining sezilarli qismi kichik va 
o’rta biznes bilan shug’ullanadi, texnologik zamini ularning professional malakasiga 
mutanosib bo’lmagan kichik korxonalar va kooperatorlar negizida faoliyat yuritadi. 
Mazkur sotsial qatlam iqtisodda ularning sotsial maqomini qayta tiklashga 
qodir yangi soha yuzaga chiqishi bilan o’zi jamuljam etgan professional - malaka 
salohiyatini maksimal darajada ishlatishga tayyor turadi.