Xirurgik kasalliklar

Me’da osti bezi kistalari 
Me’da osti bezi kistalari bezning o’zida hamda uni o’rab turgan 
to’qimalarda kapsula bilan
 
chegaralangan suyuqlik yig’ilgan bo’shliqlardan 
iborat. Kasallik turli yoshga oid guruhlarda, erkaklar va ayollar o’rtasida bir 
xilda uchraydi. 
Kelib chiqishiga ko’ra kistalarni quyidagi 5 ta turga bo’lish mumkin:
1) embrional davrdagi rivojlanish negizida kelib chiqqan kistalar (bularga 
dermoid kistalar, oddiy kistalar, bezdagi fibroz-kistoz o’zgarishlar va bezning 
polikistoz buyrak yoki jigar tipi bo’yicha polikistoz o’zgarishlari kiradi);
2) yallig’lanish jarayoni sababli kelib chiqqan kistalar (bez bo’laklarining 
chiqaruv yo’li bekilib qolishidan paydo bo’lgan soxta, ko’p kamerali, retentsion 
kistalar);
3) jarohat oqibatida yuzaga kelgan kistalar;

---

511 
4) o’sma-kistalar (tsistadenoma, tsistadenokartsinoma, teratoma);
5) parazitar kistalar (exinokokk). 
Patologik anatomiyasi. Kistalarning hosil bo’lish sababi va 
mexanizmlariga, devorlarining tuzilish xususiyatlariga ko’ra me’da osti bezining 
shuningdek chin va soxta kistalarini farq qilish lozim. 
Chin kistalarga tug’ma bezning tug’ma dizontogenetik kistalari, orttirilgan 
retentsion kistalar, tsistadenomalar va tsistadenokartsinomalar kiradi. Chin kista 
ichki yuzasida epitelial qavat borligi uning nisbiy xususiyati hisoblanadi. Chin 
kistalar bez kistalarining 20 foizini tashkil qiladi. 
Soxta kistalar
Soxta kistalar birmuncha ko’proq kuzatiladi (hamma kistalarning 80 foizi). 
Ular tez orada to’qimaning o’choqli nekrozi, bez devorlarining emirilishi, 
pankreatik shira ajralib chiqishi va bez tashqarisiga qon quyilishi bilan o’tadigan 
o’tkir destruktiv pankreatit yoki me’da osti bezi shikastidan keyin xosil bo’ladi. 
Soxta kista devorlari zichlashgan qorin pardasi va fibroz to’qimadan iborat 
bo’lib, chin kistadan farqli ravishda ichki tomonida epitelial qavati emas, balki 
granulyatsion to’qimasi bo’ladi. Soxta kista bo’shlig’i odatda suyuqlik va 
nekrotik to’qimalar bilan to’lgan bo’ladi. Suyuqligining xarakteri har xil bo’ladi. 
Soxta kista me’da osti bezining boshchasi, tanasi va dum qismida joylashishi 
mumkin va katta o’lchamlarda bo’ladi. Soxta kistada suyuqlik miqdori aksariyat 
1-2 l va undan ko’proq bo’ladi.