Qarshi muhandislik iqtisodiyot institui neft va gaz fakulteti «texnologik mashinalar va jihozlar» kafedrasi

9-rasm. Kesib olinadigan belbog‘ joylarida kolonnaning kuchlanishi. 
a- ichki ustunli; b- tashqi ustunli; v- ustunlarni mahkamlash sxyemasi, 1-panja; 2- 
ustun. 
Aniqlangan nuqson xarakteriga qarab, qobiqni ta’mirlash usuli va tarkibi 
aniqlanadi. Nozik bо‘lgan payvand choklari yorib tashlanadi va tegishli 
elektrodlar bilan payvandlanadi. Yangi va eski choklarni tо‘g‘ri yopish juda 
muhimdir. 
Yemirilgan shtuser va lyuklarni yangilari va albatta ularga 
mahkamlovchi xalqalar о‘rnatilgan bо‘lishi kyerak. Iloji bо‘lsa, yangi 
shtuserlarning mahkamlovchi xalqalari eskilariga qaraganda birmuncha 
kattaroq diametrga ega bо‘lishi kerak: bu ularni yangi joyda payvandlash 
imkonini byeradi. 
Barcha shtusyerlar, mahkamlovchi xalqalardagi ekspluatatsiya vaqtida 
berkitib probkalar qо‘yilgan signal teshiklari ham ta’mirlanishga muxtoj 
bо‘ladi.
Har bir ta’mirlashda ekspluatatsiya qilinayotgan kolonna qurilmasi 
qobig‘i faktik devor qalinliklari о‘lchanadi. Kalonna qobig‘ining kо‘proq 
yemirilgan uchastkalari kesib tashlanadi, ularning о‘rniga avvaldan kolonna 
radiusi bо‘ylab juvalangan, yangi uchastkalar qо‘yiladi. 
Payvandlash tutashgan holda amalga oshiriladi. Qobiqning katta 
uchastkalarini kesib tashlanishi oqim susayishiga va barqororlikni yо‘qolishiga 
olib kyeladi. Shuning uchun nuqsonli uchastkani olib tashlashdan oldin, uni yo 
ichkarida yo tashqarida qо‘yilgan ustunlar bilan mahkamlanadi. Ustunlar soni, 
kesimi va tayanch panjalarining о‘lchamlarini ularning qarshiliklarini kesilgan 
kesim qarshiligiga tengligi shartidan kelib chiqib hisoblanadi. 
Oraliq obechaykalarni quyidagicha almashtirish qulaydir. Yuqorigi 
shikastlanmagan qismni ushlab turuvchi, kо‘taruvchi machtalarni, ushbu qismni 
shikastlangan uchastkadan gazkeskich yordamida ajratib olinadi va yerga 
tushiriladi. Kolonnaning shikastlangan qismi stropovka qilinadi va о‘sha 
machtalar yordamida tushiriladi. Avvaldan tayyorlab qо‘yilgan kolonnaning 
yangi qismi kо‘tariladi va kolonna quyi qismi bilan tutashtiriladi, sо‘ngra uning 
yuqorigi qismi kо‘tariladi. Montaj qilingan qismlarni tekshirilgandan sо‘ng 
ikkala tutash choklar payvandlanadi. 
Kо‘pincha qobiq uchastkasini bunday almashtirish ishlari og‘irligini 
hisobga olib, yemirilgan kolonnani butunlay almashtirish maqsadga 

---

66 
muvofiqligiga amin bо‘ladi. Yemirilgan kolonnalarni demontajlash, montaj 
qilishga qarama-qarshi tartibda amalga oshiriladi. Tegishli tekshiruvlardan 
sо‘ng demontaj qilinayotgan kolonna xuddi yangi kolonnani demontaj qilish 
uchun ishlatilganidyek, montaj machtalarini о‘rnatish uchun foydalaniladi.