Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

Жамоат бинолари учун конструкциялар 
Пойдевор ва биноларнинг ер ости қисми учун темирбетон блоклар, 
свайлар ва бошқалар ишлатилади. 
Пойдевор блоклари М200, М250 ва М300 маркали оғир бетонлардан 
тайёрланади. Арматура сифатида силлиқ пўлат тўрлар ишлатилади. Подвал 
деворларининг блоклари М100 ва М150 маркали оғир бетондан қуйидаги 
ўлчамларда тайёрланади: узунлиги 2500 мм гача, эни 500 мм гача ва 
баландлиги 700 мм. 
Блокларнинг ён томонида подвал деворларини монтаж қилишда 
фойдаланиладиган ва блокларни монолитлашда ишлатиладиган махсус 
ўйиқлар (пазлар) қолдирилади. Монтаж ишлари тугагач ўйиқлар кетма-кет 
цементли қоришмалар билан тўлдирилади. 
Подвал девори блоклари
бетонни тежаш мақсадида ичи бўшлиқли 
ҳолда тайёрланиши мумкин. 
Свайлар кўндаланг кесими 300х300 мм ўлчамли квадрат шаклда ва 
узунлиги 6-12 м бўлади. Улар М300 маркали оғир бетондан тайёрланади. 
Свай пойдеворлари бино бўш ва ботқоқсимон ерларга қурилганда ернинг 
тошлоқ қаттиқ қатламигача махсус ускуна ёрдамида қоқилади. Бунда 
бинонинг юмшоқ ерда чўкишининг олди олинади. 
Жамоат бинолари каркаслари
М200-М500 маркали оғир ва ғовак 
тўлдиргичлар асосидаги енгил бетонлардан темирбетон устунлар, тўсинлар 
ва бошқалар тайёрланади. Устунлар узунлиги бинонинг икки қаватига 
мўлжалланган бўлади. Тўсинлар махсус қуйма деталларни пайвандлаб 

---

297 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
устунлар билан бириктирилади. 
Девор блоклари М50, М100 маркали енгил бетонлардан (

m

1200кг

м
3
) 
яхлит ёки ичи ковакли қилиб тайёрланади. Уларнинг ўлчамлари 
унификациялаштирилган бўлиб, бинонинг сериясига мослаштирилган 
бўлади. Жамоат бинолари ташқи ва ички деворлари учун панеллар ишлаб 
чиқарилади.