Harbiy-texnik instituti konstitutsiyaviy huquq

·
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlarida ifodalangan 
huquqiy normalar. 
·
Vazirlar Mahkamasining ba’zi bir qarorlarida ifodalangan huquqiy 
normalar. 
·
Mahalliy davlat hokimiyati organlarining alohida aktlarida 
ifodalangan huquqiy normalar.
Konstitutsiyaviy-huquqiy normalarni hududiy harakati bo‘yicha 
quyidagicha bo‘lish mumkin:
·
butun mamlakat hududida kuchga ega ekanligi; 
·
faqat Qoraqalpog‘iston Respublikasi hududida harakatda bo‘ladigan;
·
viloyatlar, shaharlar yoki tumanlarning hududlarida harakatda 
bo‘ladigan normalar. 
Yuqorida aytilganlardan tashqari, konstitutsiyaviy-huquqiy normalar 
institutlar bo‘yicha ham guruhlanadi. 
Konstitutsiyaviy-huquqi instituti 
deb, ma’lum darajada bir xil bo‘lgan yoki o‘zaro bog‘liq bo‘lgan 
ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi huquqiy normalar 
yig‘indisiga aytiladi. 
Konstitutsiyaviyhuquqdafuqarolikinstituti, say-
lovtizimiinstitutivashukabiboshqainstitutlarmavjud. 
Masalan,fuqarolikinstitutifuqarolikprintsiplari, 
fuqarolikkaegabo‘lishvafuqarolikniyo‘qotishasoslariota-
onalarningfuqaroligio‘zgargandabolalarningfuqaroligimasalalarigaoidnorm
alarto‘plamikiradi. 
3-§. Konstitutsiyaviy-huquqiymunosabatlar, ularningsubyektlari, 
obyektlari va turlari 
Konstitutsiyaviy huquq normalarini hayotga tadbiq etish 
jarayonlarida konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlar vujudga keladi. 
Konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlar deb, Konstitutsiyaviy huquq 
normalari bilan tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatlarga aytiladi. 
Bunday munosabatlarning ishtirokchilari konstitutsiyaviy huquq normalari 
tomonidan o‘rnatilgan huquq va majburiyatlar bilan o‘zaro bog‘langan 
bo‘ladi. Uning ishtirokchilari o‘zaro yuridik aloqada bo‘ladi, chunki ular 
kishilar ongiga bog‘liq bo‘lib, davlat organlari tomonidan ta’minlanadi, 
himoya qilinadi, kafolatlanadi.
Yuridik adabiyotlarda konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlar 
mazmuni masalasida turli xil qarashlar mavjud. Qator huquqshunos 
olimlarning fikricha 
konstitutsiyaviy huquq normalari
muayyan davlatning 
ijtimoiy-iqtisodiy tizimi va davlat tuzilishining siyosiy tashkil etilishining 

---

33 
asosiy tomonlarini belgilaydi va tartibga soladi. Boshqa huquqshunos 
olimlar esa konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlar davlat hokimiyatini 
amalga oshirish jarayonida vujudga keladigan ijtimoiy munosabatlarni 
tartibga soladi, deb ta’kidlaydilar. 
Birinchi nuqtayi nazar mualliflarining qarashlari o‘ta mavhum. 
Chunki ular konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlar mazmunini juda keng 
tushunishlari oqibatida uning haqiqiy mazmunini aniq ochib bera 
olmaganlar. Ikkinchi nuqtayi nazar o‘ta aniq bo‘lishiga qaramasdan, juda 
tor dunyoqarash bo‘lib, unda konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlarning 
ahamiyatlilik darajasi pasaytirib yuborilgan. Bu xildagi dunyoqarash 
amalda mavjud davlat tuzilishini takomillashtirish yoki rivojlantirishda 
qarama-qarshilikka olib keladi.