5-seminar: Jizzax voxasida olib borilgan arxeologik tadqiqotlar va uning o`lkani o`rganishdagi ahamiyati

„Kitob masolik al-mamolik“ 
(“Mamlakatlar yo’llari 
haqida kitob“), Mahdisiyning 
„Sharq madaniyatining nodir yodgorliklari" 
nomli 
asarlarida Jizzax shahrining tasvirlarini to’liq ta’riflamasalar-da, uning aholisi, 
ijtimoiy-iqtisodiy sharoiti, tabiati haqida umumiy tarzdagi bitiklar yozib 
1
Pardayev M. Pardayev A. Djizakskiy oazis v epoxu pozdnogo srednevekov’ya (po materialom pismennix 
istochnikov) Samarkand, 2000, str. 121-132. 

---

qoldirishgan. Mualliflar Ustrushona davlatining Faknon (Dizak) rustoqi Zomindan 
keyin ikkinchi o’rinni egallab, aholisi dexqonchiliq chorvachiliq savdo-sotiq bilan 
shug’ullan-ganligini hikoya qilishadi. 
Taniqli tarixshunos olima O. I. Smirnova Ustrushonada milod-dan avvalgi IV 
asrlardayoq shahar rivojlangani, sun’iy sug’orish tizimlariga asoslangan 
dehqonchilik taraqqiy qilgani haqida ma’lumotlar yozib qoldirgan.
2
Ustrushona zamini xalqlarning xo’jalik yuritishi qadim zamonlardayoq 
dexhonchilikka asoslaiganini ko’rsatmoqda. U o’z navbatida jamiyatdagi ikki xil: 
o’trok dexkonlar va ko’chmanchi chorvadorlar turmush tarzining paydo bo’lishiga 
asos soladi. Ko’chmanchi chorvachilikning o’troq dehqonchilikdan aloxida soha 
sifatida ajralib chiqishi bundan to’rt yarim ming yil avval — bronza davrida sodir 
bo’ladi. Bu tarixiy jarayonlardan Jizzax shahrida yashagan xalqlar ham istisno 
bo’lmaganligidan darak beradi. O’rta asrlarda xam Movaroun-naxrning Sug’d, 
Farg’ona, Shosh viloyatlari qatorida Ustrushonada ham ko’p tarmoqli qishloq 
xo’jaligi taraqqiy etganligini arxeologik qazilma manbalari ham tasdiqlamoqda. 
Jizzax vohasida, xususan, Sangzorning quyi oqimi Jizzax shahri va uning 
atrofida o’troq dehqonchilik xo’jaligi, shaharsozlik madaniyatining ko’p yillik 
tarixga ega ekanligini ko’rsatmoqda. Al Istaxriy Ustrushona, Shosh, Farg’ona 
viloyatlari hakida yozar ekan 
„...Eng toza, eng yumshoq, xush ta’mli suv ularda
“ 
deb yozadi.
1
2
Smirnova O.I. Arxeologicheskiy razvedki v Ustrushane. T., 1953. str. 128-130. 
1
Ai Istaxriy. Kitob nasolik al-momolik. M., Nauka, 1973, str. 15-23.