|
BYUDJET KODEKSI
Umumiy qism
Maxsus qism
Byudjet to‘g‘risidagi qonun
hujjatlarida qo‘llaniladigan yangi
tushunchalar belgilangan 1-bob
Byudjet tizimining yangi prinsiplari
kiritilgan 2-bob
Yangi byudjet tasnifi tushunchasi,
tarkibi va asosiy prinsiplari
belgilangan 3-bob
Byudjet jarayoni ishtirokchilarining
vakolatlari
konsolidatsiyalashtirilgan va
belgilangan 4-bob
Davlat maqsadli jamg‘armalarini
shakllantirish va ulardan
foydalanishning byudjet jarayoni
bilan umumiy kelishilgan normalari
belgilangan 6-bob
Konsolidatsiyalashtirilgan
byudjetning maqsadlari va tarkibi
belgilangan 7-bob
O‘rta muddatli byudjetlashtirishni joriy etish
uchun asos yaratilgan va byudjetdan mablag‘
ajratishning natijalar bilan bog‘liqligini
ta‘minlaydigan dasturiy byudjetdashtirish
vositalari joriy etilgan 16-bob
Favqulodda byudjet tushunchasi joriy etilgan
va uni shakllantirish shartlari belgilangan
17-bob
Byudjet tashkilotlarining xarajatlari smetalari
va byudjet mablag‘larini taqsimlovchilar
xarajatlarining yig‘ma smetalarini tuzish va
ro‘yxatdan o‘tkazishning yangi tartibi joriy
etilgan 18-bob
―Byudjet tizimi to‘g‘risida‖ va ―Davlat
byudjetining g‘azna ijrosi to‘g‘risida‖gi
O‘zbekiston Respublikasi Qonunlari bilan
tartibga solingan byudjetlarni ijro etish
normalari va tartiblari konsolidatsiya-
lashtirilgan va kelishilgan. Quyi byudjetlar
daromadlari prognozining ortiqcha bajarilgan
summasini yuqori turuvchi byudjetga
markazlashtirishga yo‘l qo‘ymaslik
to‘g‘risidagi norma joriy etilgan 19-bob
Turli darajalardagi byudjetlarning
xarajatlari idoraviy bo‘ysunish
mezoni asosida chegaralangan 13-
bob
Byudjet transfertlarining barcha turlari, shu
jumladan, o‘zaro hisob-kitoblar aks ettirilgan
20-bob
Byudjet hisobi standartlarini joiy etishga asos yaratildi 24-bob
Davlat moliyaviy nazoratini amalga oshirishning davriyligi va
muddatlari belgilangan 27-bob
Byudjet to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzish hollari tasniflangan 28-BOB
O‘zgartirishlar kiritish tartiblari soddalashtirilgan va ularning miqdorlari aniqlangan
21-bob
Davlat byudjeti va DMJlar ijrosi Oliy Majlis tomonidan tasdiqlangandan keyin, bu bo‘yicha
axborotni Moliya vazirligining rasimy saytida joylashtirish haqida norma kiritilgan 25-bob
38
Ushbu Kodeks O‗zbekiston Respublikasining byudjet tizimi byudjetlarini
shakllantirish, tuzish, ko‗rib chiqish, qabul qilish, tasdiqlash, ijro etish, davlat
tomonidan mablag‗ jalb qilish va byudjet to‗g‗risidagi qonun hujjatlari ijrosini
nazorat qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga soladi.
O‗zbekiston Respublikasi Byudjet Kodeksi 2013 yil 26 dekabrda qabul
qilingan bo‗lib, 9 ta bo‗lim, 28 ta bob, 192 moddadan iborat. Ushbu Kodeks:
-
O‗zbekiston Respublikasining byudjet tizimi tuzilishi va uni boshqarish
asoslarini;
-
O‗zbekiston Respublikasining davlat byudjetini tuzish prinsiplari va uning
tuzilmasini;
-
davlat byudjetini tuzish, ko‗rib chiqish, qabul qilish va ijro etish tartibini;
-
davlat byudjeti va davlat maqsadli jamg‗armalari daromadlarini
shakllantirish va ularning xarajatlarini amalga oshirish prinsiplarini;
-
davlat byudjeti tuzilmasiga kiruvchi byudjetlar o‗rtasidagi o‗zaro
munosabatlarni;
-
davlat byudjeti mablag‗lari bilan operatsiyalarni amalga oshirish jarayonida
hisobga olish, hisobot va nazorat qilish tartiblarini belgilab beradi.
Kodeksda byudjet tizimi va byudjet tuzilmasiga kiruvchi byudjetlar tarkibi,
davlat byudjetining daromad va xarajatlari tarkibi, respublika va mahalliy
byudjetlarning daromadlari va xarajatlari tarkibi va ularning byudjet bo‗g‗inlari
o‗rtasida taqsimlash tartiblari, byudjet jarayonini tashkil qilish tartiblari; byudjet
taqchilligini moliyalashtirish manbalari, davlat maqsadli jamg‗armalari, ularni
tashkil qilish va ular mablag‗laridan foydalanish tartibi kabilar belgilab berilgan.
Yangi Byudjet Kodeksi byudjet jarayonini xalqaro amaliyot tajribalaridan
kelib chiqqan holda tartibga solish, byudjet amaliyotida mavjud bo‗lgan
ziddiyatlarni bartaraf etish, eskirgan tartib-qoidalarni bekor qilish, byudjet
jarayonini tashkil etishdagi me‘yorlar, nizomlar va byudjet jarayoni
ishtirokchilarining vakolatlarini tizimlashtirish maqsadida ishlab chiqildi.
Byudjet Kodeksining alohida boblarida byudjet tizimi, uning tamoyillari,
byudjet tizimini boshqarish organlarining byudjet sohasidagi vakolatlari, byudjet
tizimi tarkibiga kiruvchi byudjetlarning daromadlari va xarajatlari kabilar belgilab
berilgan.
Umuman olganda Byudjet kodeksi 50 ga yaqin qonun hujjatlari va qonun
osti hujjatlarini o‗z ichiga oladi. Moliya-byudjet tizimida mazkur huquqiy
hujjatning qabul qilinishi bilan O‗zbekiston Respublikasi Mustaqil Davlatlar
Hamdo‗stligi davlatlari orasida o‗z Byudjet kodeksiga ega bo‗lgan davlatlar safiga
qo‗shildi (4.1-jadval).
Xalqaro tajribada Byudjet kodeksi – ma‘lum bir mamlakat byudjet
tizimining asoslarini, uning tuzilishi, umumiy prinsiplarini, turli darajadagi
byudjetlar va ularning vakolatlarini, byudjet jarayoni asoslari va byudjetlararo
munosabatlarni, byudjet qonunchiligini buzganlik uchun javobgarlik choralarini
belgilovchi
qonun
hujjati
hisoblanadi.
O‗zbekistonda mazkur Kodeks
mamlakatimizning mustaqillik davridagi qonunchilik faoliyatida qabul qilingan
o‗n oltinchi kodeks bo‗lib, u ko‗pqirrali moliyaviy munosabatlarni tartibga
39
solishga xizmat qiluvchi Bojxona va Soliq kodekslaridan keyin qabul qilingan
byudjet-moliya sohasiga taalluqli bo‗lgan uchinchi kodeksdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
