A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

6-jadval 
Maqbul muddatda kultivatsiya o„tkazishni paxta hosiliga ta‟siri 
Paxta hosili, s/ga 
Hosildorlikni pasayishi 
Maqbul muddatda 
o„tkazilganda 
4-6 kunga 
kechiktirilganda 
s/ga 
% 
20.5 
15.1 
5.4 
26.4 
29.5 
22.3 
7.2 
25.2 
34.1 
27.6 
6.5 
19.1 
Sug‗orilganidan so‗ng qatorlar orasidagi tuproq tobiga kelgandan (namligi 16-
18% gacha tushganida) darrov kultivatsiya qilinishi lozim. Kultivatsiya maqbul 
muddatdan 4-6 kunga kechiktirilsa, paxta hosildorligi 20-25 foizga pasayib ketishi 
mumkin. 

---

117 
G‗o‗za, makkajo‗xori, kartoshka, sabzavot va boshqa texnik ekinlar qator 
oralariga ishlov berishda asosan TTZ 60.11, TTZ 80.11, MTZ 80X, rusumli chopiq 
traktorlariga o‗rnatilgan holda ishlatiladigan KRT-4 va KXU-4 rusumli paxtachilik
kultivatorlari qo‗llaniladi. 
Kultivatorlar o‗simlik qator orasiga ishlov berishda kutilgan samara keltirishi 
uchun 7 turdagi ishchi qismlar (43-rasm) bilan to‗liq jixozlangan bo‗lishi zarur. 
Bajaradigan ishlov berish usuliga qarab kultivatorga ekinlar qatorlari orasi 60-
70 sm bo‗lganda, har qatorga ko‗pi bilan 7 ta, jami 28 ta, 90 sm bo‗lganda har 
qatorga 9 ta, jami 36 tagacha ishchi qismlar o‗rnatiladi.
Begona o‗tlarni yo‗qotish va himoya yo‗lagini yumshatib ketish (odatda 1- va 
2-chopiq) uchun kultivatorlarga qatqaloq yumshatgich-yulduzchalar va pichoqlar 
bilan birgalikda chuqur yumshatkich yoki o‗qyoysimon panjalar o‗rnatiladi.Tuprog‗i 
zichlashib ketgan dalalarda pichoqlar orqasidan qo‗shimcha ravishda yumshatkich 
panjalar o‗rnatilsa maqsadga muvofiq bo‗ladi. 
1- lappak (disk); 2-yulduzcha; 3-pichoq; 4-chuqur yumshatgich; 5-panja-
yumshatgich; 6-o‗g‗it solgich; 7-egat olgich