Зиѐвуддин Раҳим, Одилхон қори Юнусхон ўғли

ْلا
 َعدْه
 ََ 
 ِإ
 َّلا
 
دَس َّل
 َط
 
 ُللها
َع
دَل ْي
 ِه
 ْم 
 َع َُ
 َّو ُه
 ْم 
 َو َلا
َ 
 َّف ُف
 ْلا اا
 َء ْي
 َل 
 ِإ
 َّلا
ُم ِن
 ُع
 َّنلا اا
 َب
 َتي
َو َُ
 ِخ
 ُذ
 ِب او
 ّْللي
 ِن
 َني
 
َأ
ْخ َر
َج ُو
ْبا
ُن 
َم ْر َد
َو ْة ِو
.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: 
“Агар бир 
қавм аҳдни бузса, Аллоҳ уларнинг устидан душманларини ғолиб қилади. Агар ўлчовдан уриб 
қолишса, ўсимликлардан ман этилишади, қурғоқчиликка гирифтор бўлишади”, дедилар”
(Ибн 
Мардавайҳ ривояти
33
).
Ибн Можа – Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан – ривоят қилган узун ҳадисда: “... Агар 
(одамлар) ўлчовдан, тарозидан уриб қолишса, қурғоқчиликка, озуқа танқислигига гирифтор бўлишади...” 
дейилган. 
Бундан чиқди, бировнинг ҳақини ейиш ризқни камайтиради, баракани кетказади, оғир ҳолатларни 
келтириб чиқаради. 
НЕЪМАТЛАР БАРДАВОМ БЎЛИШИДА МУҲИМ ОМИЛЛАР 
Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилган: 
"-------------------------------- Арабий матн----------------------------------" 
“Шунингдек, сизларга барча сўраган нарсаларингиздан ато этди. Агар Аллоҳнинг 
неъматларини санасангиз, саноғига етолмайсиз. Ҳақиқатан, инсон ўта золим, жуда ношукрдир”
(“Иброҳим” сураси, 34-оят). 
Аллоҳ таоло бандалари сўраган барча нарсаларни ортиғи билан бериб қўйган. Бу неъматлар ҳисоби 
йўқ, тури шунчалик кўпки, санаб тугатиб бўлмайди. Одам боласи уларнинг шукрини тўкис адо этишга ожиз. 
Неъматларни санашга имкон тополмаса, қандай қилиб шукрини адо эта олсин?! Кўз, қулоқ неъмати, ҳид, 
таъм билиш неъмати, таом, ичимлик неъмати, зилол сув, тоза ҳаво неъмати, имон, ислом неъмати... Буларни 
санайверсак, охирига етолмаймиз. 
Зулм қилиш, куфрони неъмат инсон табиатида бор. У гуноҳ-маъсиятларга журъат этади, Аллоҳдан 
қўрқмайди, Парвардигори ҳақларини поймол этади, берган неъматларига шукр қилмайди. Ҳатто улар 
Аллоҳникилигини тан олгиси келмайди. Аллоҳ тавфиқ берганларгина бундан мустаснодир. Шу маънода 
қуйида неъматлар давомли бўлишида қандай омиллар муҳимлигини кўриб чиқамиз.