O’quv uslubiy majmua

O’quv uslubiy majmua
 
 
 
 
 
 
 
 
Sohada AKT
 
81 
10.1-rasm. Axborot xavfsizligi timsollari 
Axborot xavfsizligida muammolarni ortishiga asosan quyidagilar motivatsiya 
bo’lishi mumkin: 
–Foyda; 
–Terrorizim; 
–Harbiy soha va hak. 
Axborot xavfsizligida mavjud muammolar xavflilik darajasiga ko’ra: zaiflik, 
tahdid va hujumga olib keluvchilarga bo’lishi mumkin.
Zaiflik – 
bu tizimda mavjud bo’lgan xavfsizlik muammoasi bo’lib, ular asosan
tizimning yaxshi shakllantirilmaganligi yoki sozlanmaganligi sababli kelib chiqadi. 
Zaifliklar tizimlarda katta yoki kichik tarzda mavjud bo’ladi. 
Tahdid – 
bu mavjud bo’lgan zaiflik natijasida bo’lishi mumkin bo’lgan hujum 
turi bo’lib, ular asosan tizimni kamchiliklarini o’rganish natijasida kelib chiqadi.
Hujum – 
bu mavjud tahdidni amalga oshirilgan ko’rinishi bo’lib, bunda 
kutilgan tahdid amalga oshiriladi.
Umumiy holda axborot xavfsizligi konsepsiyasi uchta tashkil etuvchidan 
iboratligini e’tiborga olinsa, axborot xavfsizligini ta’minlash deganda ma’lumotning 
quyidagi uchta xususiyatini ta’minlash tushunish mumkin.
Quyida keltirilgan 10.2 - rasmda ushbu uchta xususiyatni ta’minlashda 
kriptografik usullarning tutgan o’rni keltirilgan. Umumiy holda axborot 
xavfsiziligini ta’minlash deganda ushbu uchta xususiyatni ta’minlash tushunilib, har 
bir xususiyat muhimligi axborotning turiga va foydalanilishiga ko’ra har xil bo’lishi 
mumkin 

---

O’quv uslubiy majmua
 
 
 
 
 
 
 
 
Sohada AKT
 
82 
10.2 - rasm. Axborot xavfsizligi xususiyatlari 
Masalan, 
ommaviy 
turdagi 
ma’lumot uchun birinchi navbatda, 
foydalanuvchanlik va butunlik xususiyatlarini ta’minlash muhim bo’lsa, davlat siri 
darajasidagi ma’lumot uchun uning konfidentsiyalligi birinchi o’rinda turadi.