153
9-AMALIY MASHG‘ULOT
Mavzu:
Ko‘pchitilgan vermikulitli mahsulotlar texnologiyasi.
Nazariy qism
Asosiy bog‘liqliklar va hisoblash formulalari
Tayanch iboralar:
marganes, temir, alyuminiy,
kremniy oksidi, kislorod
,
gidroslyuda
,
polimerizatsiya,
polikondensatsiya, mustahkamlik, qayishqoqlik, korroziyaga bardoshlilik,
polietilen,
polivinilxlorid, polimerbeton, shishaplastlar, bezak buyumlar.
Vermikulit
(lot. vermiculus — chuvalchang) — gidroslyuda guruhidagi mineral.
Qizdirganda kuyib, koʻpchiydi, hajmi 10—25 marta oshib chuvalchang shaklini oladi.
Tarkibida marganes, temir, alyuminiy, kremniy oksidi, kislorod va vodorod bor. Monoklin
singoniyali. Yupqa tangachasimon, varaqsimon kristallar yoki plastinkasimon agregatlar.
Rangi qoʻngʻir-sariq, qoʻngʻir, toʻq yashil. Yaltiroqligi shishasimon va sadafsimon. Qattiqdigi
1—1,5. S ogʻ. 2,3. V. gipergen jarayonida magniy-temirli slyudalarning nurashi
natijasida
hamda gidrotermal yertomirlarida hosil boʻladi. Oʻzbekistonda Sulton Uvays, Nurota (Langar
koni) togʻlaridan topilgan. Yirik konlari Qozogʻiston (Barchin), RFda (Ural, Saxa-
Yakutiyada), AQSH va Avstraliyada uchraydi. V. issiq va sovuqni oʻtkazmaydigan izolyator
sifatida qurilishda (betonga aralashma), q.x.da (tuproq namligini saqlovchi) ishlatiladi.
Vermikulit u kumush, oltin, jigarrang, yashil va qora rangga bo'yalgan, tabiatda topilgan.
uning tarkibi esa kremniy, temir, kalsiy, kaliy, magniy va boshqa mikroelementlar oksidini o'z
ichiga oladi.
Bu ajoyib namlik yutilish xususiyatlari bilan juda g'ovakli material hisoblanadi vermikülit
suv singishi koeffitsienti - 400%. Bu esa Vermikülitning 100 grami 400 ml suvni shimib
oladi, degan ma'noni anglatadi.
Shunday qilib, bu tabiiy mineral quyidagi xususiyatlarga ega:
ekologik toza;
chidamlilik;
kimyoviy va biologik xavfsiz;
issiqlik o'tkazuvchanligi past;
yuqori yong'in qarshilik;
zichligi past.
Bu tabiiy material tasodifan XIX asrda kashf qilingan va shundan
buyon uni qidirish va
ishlab chiqarish amalga oshirilmoqdi. Avval ham aytib o'tilganidek, vermikulit - koni
Krasnoyarsk hududi - Rossiya kabi, bir mineral depozit Peninsula, Irkutsk
va Chelyabinsk
154
viloyatlari va qo'shni davlatlarda: Qozog'iston, O'zbekiston, Ukraina va. Bundan tashqari, u
Avstraliya, Hindiston, Janubiy Afrika, Uganda va Qo'shma Shtatlarda qazib olinadi.
Yilda
Montana, Libby shahri yaqinida, minerallar eng katta va eng daromadli AQSh omonati
joylashgan.
Bu ta'sir natijasida individual zarralar shishib va mineral maydalanadi va vermikülit
kengaytiriladi. yana olingan massasi qayta ishlash jarayonida biron-bir qiymatda ezib
ishlatilsa bo'ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: