Sh. H. Usanov, M. X. Tinibekov harbiy toksikologiya

konsentratsiyasini tashkil qiladi. Konsentratsiya 

milligramm/litrda  o‘lchanadi.  Masalan,  zaharli  moddaning 

konsentratsiyasi  1g/l  ni  tashkil  qiladi  deyilganda  1  litr  havodagi 

zaharli moddaning miqdori 1g ekanligi tushuniladi. 

Zaharli  moddaning  organizmga  suyuq  yoki  aerozol  holatda 

yoki  teri,  oshqozon-ichak,  yara  orqali  tushishidan  qat’i  nazar, 

uning  zararlovchi  ta’siri  avvalo  miqdoriga  bog‘liq  bo‘ladi. 

Kimyoviy moddalarning zaharli ta’siri kilogrammga milligrammda 

o‘lchanadi. 

Bir xil turdagi zaharli moddaning har xil jonivorlarga ta’siri har 

xil bo‘ladi. Bir xil jonivorga ta’sir qilganda ham organizmga tushish 

yo‘liga  qarab  har  xil  bo‘lishi  mumkin.  Shuning  uchun  toksik  doza 

---

25

ko‘rsatilganda ushbu toksik doza qaysi jonivorga tegishli ekanligini 

bildirish uchun jonivorning nomi va kirish yo‘li ham ko‘rsatiladi.

Bundan  tashqari,  chegara,  safdan  chiqaruvchi  va  o‘ldiruvchi 

toksodozalar farqlanadi.