Mavzu; Musiqa madaniyat darslarida yuqori sinf o'quvchilarini jaxon musiqa madaniyat medodlarini o'rgatish

Xor  madaniyatining  rivojlanishi. 

Xor    san’ati    uzoq    tarixga    egadir.    Qadim    zamonlardan    beri    xalqlar  

orzu – umidlari,  xis -  tuyg’ularini   qo’shiq  aytish,  pantomima  (badan  harakati)  

qilish  kabi  vositalar  bilan  ifodalab  kelganlar.   

Ko’pchilik  bo’lib  qo’shiq  aytish  deyarli  hamma  xalqlarning  mehnat  

faoliyati,  an’anaviy  marosimlari,  qolaversa,  butun  turmush  hayoti  bilan  doimo  

bog’liq  bo’lib  kelgan. 

Ma’lumki,    an’anaviy    marosim    qo’shiqlari,  u    yoki    bu    marosim  

munosabati  bilan  xalq  tomonidan  to’qilgan,  xor  bo’lib  ijro  etilgan. 

G’arb  davlatlarida,  shuningdek,  Rossiyada  xalq  qo’shiqlari  bilan  bir  

qatorda  keyinchalik  cherkovda  aytiladigan  professional  xor  ijrochiligi  paydo  

bo’ladi.    Qadimiy    cherkov    qo’shiqchiligi,    asosan,    unison    (  bir    ovozli    yoki  

oqtava)  bo’lib,  X  asrlarda  ikki  ovozli  qo’shiqlar  paydo  bo’ladi. 

Uyg’onish  davrida  ko’p  ovozli  xor  ijrochiligi  rivojlandi.  Xuso’san, 

XV – XVI asrlarda  DJ. Palestrina, O Lasso,  K. Janeken,  J.Depre  kabi  polifonist  

---

 

35 

kompozitorlar   yashab   ijod   qilgan   davrda   xor   san’atining   akapella   ijrochilik  

uslubi  yanada  ravnaq  topdi. 

Professional  xor  qo’shiqchiligi  vaqt  o’tishi  bilan  cherkovdan  tashqari  

podshox,  knyaz,  pomeshiklar  saroylarida  ham  keng  tarqaldi. 

Saroylardagi    professional    xorlar    o’yin  –  kulgi    tomoshalarida    hizmat  

qilish    uchun    saqlangan.    Bu    esa    yuqorida    qayd    qilingan    ba’zi    xalqlar    xor  

san’atining  rivojlanishiga  keyinchalik  ijobiy  ta’sir  ko’rsatadi. 

Keyinchalik    Bax,    Gendel,   Betxoven,   Glyuk,    Motsart,    Verdi,    Bize,  

romantik    kompozitorlardan    Shubert,    Shuman,    Mendel`son,    rus  

kompozitorlaridan    Glinka,    Rimskiy  –  Korsakov,    Musorgskiy,    Chaykovskiy,  

Borodin,  Kyui,  Taneev  va  boshqalar  o’z  ijodlari  bilan  xor  san’atini  yuqori  

pog’onalarga  ko’tardilar.