1 mavzu: ortgonal proekцiyalarda soyalar

 
 
17.2 шакл 

---

17.2. Nuqtaning soyasi
Ixtiyoriy sirtdagi nuqtaning soyasi deb, shu nuqtadan o’tuvchi nurning sirt 
bilan kesishish nuqtasiga aytiladi. 
 
Nuqtaning proekstiyalar tekisligidagi soyasi 
A nuqtadan o’tuvchi S yorug’lik nurning proekstiyalar tekisligidagi izi A 
nuqtaning proekstiyalar tekisligidagi soyasi bo’lib hisoblanadi. Shuning uchun 
nuqtaning proekstiyalar tekisligidagi soyasini qurish to’g’ri chiziq izini qurish kabi 
bajariladi. 17.3 shaklda P
2 
proekstiyalar tekisligini nur A*
2 
nuqtada kesib o’tadi. A*
2 
nuqta nur uchun frontal iz, A nuqta uchun P
2 
proekstiyalar tekisligidagi soyasi 
bo’ladi. Shuningdek, A*
1 
nuqta nur uchun gorizontal iz, A nuqta uchun P
1 
proekstiyalar tekisligidagi soyasi hisoblanadi. A nuqtaning A*
2 
– real soyasi, A*
1 
– 
mavhum soyasi, nur P
2 
proekstiyalar tekisligini P
1 
proekstiyalar tekisligiga nisbatan 
avval kesib o’tadi. 17.4 shaklda nuqtaning soyasini epyurda qurish ko’rsatilgan. 

---

Nuqtaning tekis shakldagi soyasi 
Nuqtaning umumiy vaziyatdagi tekislikda soyasini qurish uchun berilgan 
K nuqtadan o’tuvchi nurning R tekislik (berilgan to’tburchak AVSD) bilan 
kesishgan nuqtasini topish talab etiladi. Maqsadga erishish uchun K
1
va K
2 
nuqtalarning proekstiyalari orqali yoritish nurlari o’tkaziladi, yoritish nuri G 
gorizontal proekstiyalovchi tekislik hisoblanib, G tekislik bilan R tekislik kesishi 
chizig’ini MN (M
1
N
1
, M
2
N
2
) aniqlab beradi. Yorug’lik S nuri bilan MN chiziq bilan 
kesishish nuqtasi yorug’lik S nuri bilan R tekislikning kesishish nuqtasini aniqlab 
beradi. Ya’ni K nuqtaning to’rtburchak AVSD tekisligidagi soyasi – K' (K'
1
, K'
2
) 
nuqta bo’ladi. 
17.3 шакл 
17.4 шакл 

---