B. Q. Haydarov

Uyda bajariladigan mashqlar
369.
Ko‘paytirishning taqsimot xossalaridan foydalanib, ko‘paytmani qulay 
usulda hisoblang:
a) 71 · 9; b) 39 · 9; d) 15 · 61; e) 5 · 52; f) 3 · 901; g) 701 · 12.
370.
Qavslarni oching:
a) 9 · (5
x
+ 2);
b) 7 · (9
x
– 11); 
d) 5 · (7
c
+ 3);
e) (10 + 7
x
) · 6;
f) (3
y
– 5) · 3;
g) (9 – 5
y
) · 8.
371.
Ifodaning qiymatini toping: 
a) 12
a
+ 51
b
, bunda 
a
 
= 11 va 
b
 
= 23; b) 59
p
– 23
q
, bunda 
p
 
= 13 va
 q
 
= 22.
372.
Sonni 5 ga ko‘paytirish uchun uning o‘ng tomoniga bitta nol qo‘yish va hosil 
bo‘lgan sonni 2 ga bo‘lish kifoya. Haqiqatan ham, buni quyidagi misolda 
ham ko‘rish mumkin:
528 · 5
= 528 · (10 : 2) = (528 · 10) : 2 = 
5280 : 2
= 2640.
Bu qoidadan foydalanib, ko‘paytmani hisoblang:
a) 248 · 5; b) 374 · 5; d) 213 124 · 5; e) 8 746 307 · 5; f) 130 379 · 5.
373.
Ifodadagi umumiy ko‘paytuvchini qavsdan tashqariga chiqarib, uning 
qiymatini toping:
a) 76 · 29 + 14 · 29; 
d) 37 · 13 + 28 · 77 + 63 · 13 – 18 · 77;
b) 678 · 88 + 678 · 12; 
e) 261 · 12 + 29 · 101 + 60 · 12 – 17 · 101.
374.
Ko‘paytma ko‘rinishida ifodalang:
a) 76
x
+ 55
x
; 
d) 98
x
– 65
x
; 
f) 1000
p
– 
p
;
b) 13
y
+ 65
y
; 
e) 43
b
– 32
b
; 
g) 999
n
+ 
n
.