A. M. Mannonov n. A. Abdullayev r. R. Rashidov

Afg‘oniston Islom Respublikasi 
(AIR) 
deb yuritiladigan bo‘ldi.
Konstitutsiyaga muvofiq mamlakat prezidentlik boshqaruvi 
shaklidagi respublika hisoblanadi. Oliy ijro hokimiyati prezi­
dent qo‘lida bo‘lib, u fuqarolar tomonidan umumiy, teng va 
to‘g‘ridan to‘g‘ri saylov huquqi asosida yashirin ovoz berish yo‘li 
bilan 5 yil muddatga saylanadi. Konstitutsiyaga muvofiq, ayni bir 
shaxs surunkasiga ikki muddatdan ortiq mamlakat prezidenti etib 
saylanishi mumkin emas117.
117 
The Constitution o f Afghanistan. Year 1382 (2004). Article 60-70. http://
www.afghan-web.com/politics/current_constitution.html

---

Shuningdek, prezident Vazirlar Mahkamasining raisi hisob­
lanadi. U Qurolli Kuchlaming Oliy bosh qo‘mondoni bo‘lib, 
vazirlami va boshqa hukumatning amaldor shaxslarini lavozimiga 
tayinlaydi va ozod etadi. Prezidentning ikki nafar o‘rinbosari (vise- 
prezident) bor.
Konstitutsiya normalariga ko‘ra, Afg‘oniston prezidenti davlat 
siyosatini belgilaydi va amalga oshiradi, qonun va dekretlami 
i mzolaydi, mamlakat nomidan xalqaro shartnomalar va kelishuvlami 
imzolaydi hamda xalqaro muzokaralar olib boradi, milliy, siyosiy, 
ijtimoiy, iqtisodiy sohalardagi eng muhim masalalar bo‘yicha refe­
rendum o‘tkazish tashabbusiga ega, vise-prezidentlami, sudyalami, 
Qurolli Kuchlaming Oliy qo‘mondonlarini, diplomatik vakillami, 
shuningdek, yuqori mansabdor shaxslami lavozimiga tayinlaydi 
va ozod qiladi, chet el vakillarining ishonch yorliqlarini qabul 
qiladi, sudlar tomonidan hukm qilingan shaxslami afv etadi va 
Konstitutsiya hamda qonunlarda nazarda tutilgan boshqa vakolatlar- 
ni amalga oshiradi118. Prezident shuningdek, hukumat yig‘ilishlarida 
raislik qiladi, vazirlar, Bosh prokuror, Markaziy bank boshlig‘i, 
Oliy sud sudyalarini mamlakat parlamenti bilan kelishgan holda 
tayinlaydi va lavozimidan ozod qiladi. 2004-yilgi Konstitutsiyada 
belgilanganidek, prezidentning siyosiy sohadagi ba’zi bir qarorlari 
mamlakat parlamenti tomonidan tasdiqlanishi lozim. Jumladan, 
umshish va yarashish, favqulodda vaziyatlar, mamlakatning milliy 
qurolli kuchlari kontingentini boshqa davlatga yuborish to‘g‘risidagi 
qarorlari parlament palatalari tasdig‘iga kiritilishi zarur.
Yangi Konstitutsiyaga ko‘ra, ijro etuvchi organni o‘zida aks 
ettimvchi mamlakat hukumati o‘z faoliyatini prezident rahbarligi 
ostida olib boradi va uning a’ zolari parlament tomonidan tayinlanadi. 
Hukumat qonun loyihalarini taklif qiladi, o‘z faoliyatiga doir akt 
va yo‘riqnomalar chiqaradi, mamlakatning rivojlanish rejasi va 
budjet loyihasini tayyorlaydi, favqulodda vaziyatlar davrida qo­
nun kuchiga teng normativ-huquqiy hujjatlami e’lon qiladi, har yil