Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

G=
𝜏
Y
21
Шараев Ю.В. Теория экономического роста. – М.: ГУ ВЭШ, 2006 

---

45 
Капитал нархи солиқ тўлангандан сўнг капиталга чекланган маҳсулотга тенг: 
𝑘
𝑖
=
𝐾
𝑖
𝐿
𝑖
⁄
=k, r+
𝛿
=(1-
𝜏
)mpk=(1-
𝜏
)
𝛼𝐾
𝑖
𝛼−1
𝐿
𝑖
1−𝛼
𝐺
𝑖
1−𝛼
=(1-
𝜏
)
𝛼
A
𝐾
𝛼−1
𝐺
1−𝛼

Ишлаб чиқариш ва баланслашган бюджет тенгламасидан фойдаланиб 
қуйидаги натижани оламиз: 
G=(
𝜏
AL
)
𝛼
*k. 
Тенгликни чекланган маҳсулот 
тенгламасига қўйсакқуйидаги натижани оламиз: 
r+
𝛿
=(1-
𝜏
)
𝛼𝐴
1/𝛼
(L
𝜏)
(1−𝛼)
𝛼
 
Тенгликдан кўриниб турибдики, капиталнинг рента нархи доимий 
катталикдир. Рента нархини Рамсейнинг оптимал ўсиш шартига қўйсак, 
баланслашган ўсишни оламиз: 
𝑔
 = 
𝑔
𝑐
 = 
𝜎
(r-p-
𝛿
) = 
𝜎
[(1-
𝜏
)
𝛼𝐴
1
𝛼
(L
𝜏)
1−𝛼
𝛼
-
𝛿
-p] 
Тенгликнинг барча параметрлари константалиги сабабли унинг миқдори 
доимий бўлади. Фақатгина 
𝜏 ва 𝜌
миқдорлар ўзгарувчидир. Ушбу йўл билан 
мамлакат икки ҳолатни баланслаштирмоқда. Биринчидан, солиқ ставкаси 
𝜏
капиталнинг чекланган маҳсулотига таъсирини баланслаштирмоқда. 
Иккинчидан, аҳолининг солиқ ставкасга нисбаттан баланси. Солиқ 
ставкасини максимум баласлаштириш, давлат бюджетини оптимал ҳажмини 
белгилаймиз:
𝜕𝑌
𝜕𝐺
 = (1-
𝛼
) (
𝑌
𝐺
) = 
1−𝛼
𝜏
 
Юқоридаги моделдан кўриниб турибдики давлатнинг ҳар бир 
иқтисодий ислоҳоти, иқтисодий ўсишга бевосита таъсир кўрсатади. Ушбу 
ҳолатни қай даражада ташкил этиш давлат олиб бораётган иқтисодий 
ислоҳотларга боғлиқ бўлиб ҳисобланади.
Иқтисодий ўсишга мамлакатда мавжуд ижтимоий ва сиёсий ҳолатоар 
ҳам таъсир кўрсатади. Мамлакатда демократлашув даражаси иқтисодий 
ўсишга кучли таъсир кўрсатмайди. Лекин жамиятда демократик тамоилларни 
қўпол бузилиши иқтисодий ўсишга ўз таъсирини кўрсатади. Иқтисодий 
ўсишга тасир кўрсатувчи омиллардан бири бу сиёсий барқарорликдир. 
Мамлакат сиёсий барқарорликга эришиши иқтисодий ўсишга ижобий таъсир 

---

46 
кўрсатади. Мамлакатда мавжуд хуфёна иқтисодиёт даражаси иқтисодий 
ўсишга салбий таъсир кўрсатади. Давлатда қонун устуворлиги ўсишга 
ижобий таъсир кўрсатади.