R. I. Toshmuhamedov

lari yuqori tomondan o ‘zaro tutashgan. Yetilgan ko‘sakcha qopqoqchasi halqacha
vositasida k o‘sakcha tanasi bilan tutashgan bo‘ladi va shu yerdan uzilib, qopqoqcha
ajraladi. Agar ochiq ko‘sakchaga puflansa, peristoma tebranishi va peristomalar
tishchalarni orasidan sporalaming otilishi kuzatiladi.
Mustahkamlash uchun savollar
1. Y o‘sintoifa bo‘lim vakillarining qanday tuzilishi, ko‘payishi suvo‘tlarga ya-
qinligidan dalolat beradi?
2. Nima uchun o ‘simliklar evolutsiyasida moxsimonlar bo‘limi alohida yo ‘-
nalishga ega deb qaraladi?
3. B o‘lim tasnifi nimaga asoslanadi?
4. Morshansiyalaming hayotiy sikli qanday?
5. Funariya moxi qanday o ‘ziga xos belgilarga ega?
6. Sfagnum moxi qanday tuzilishiga asosan primetiv hisoblanadi (36-rasm)?
36-rasm. T orf moxlari (Shagnum turkumi):
1 - umumiy ko‘rinishi; 2 - barglaming ko‘ndalang kesigi; A - sphagnum magellani- 
cum; В - sph. subbicolor.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

14-mavzu. PLAUNTOIFALAR BO‘LIMI (Lycopodiophyta)
Kerakli materiallar: cho‘qmoq plauni (Sycopodium clavatum) va selaginella
turkumidan Selaginella selaginoidesning gerbariysi va bu plaunlar spora saqlovchi
boshoqchalarining bo‘yiga kesigidan tayyorlangan doimiy mikropreparatlar.
Umumiy tushuncha
Plaunlar sporofitining o‘ziga xos belgilari - mayda, ba’zan tangachasimon bir-
biriga zich joylashgan barglarga (mikrofillarga) ega bo‘lishidir. Bu bo‘lim vakillari
yaxshi shakllangan ildizga, poyaga ega bo‘lib, o ‘tsimon yoki yog‘ochlashgan. Poya
va ildizning shoxlanishi uchki. Bo‘lim asosan ikki sinfga bo‘linadi:
1. Plaunsimonlar (Jycopodiopsida).
2. Polushniksimonlar (Jsoetopsida).