Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

18.3. Тармоқ орқали жараёнларнинг ўзаро боғланиши
Юқорида айтиб ўтилганидек, кўпгина иловалар компьютер тармоғи 
орқали бир-бириси билан ўзаро боғланган икки “томон” дан ташкил топган. 
Ўзаро боғланиш, хабарларни узатиш ва қабул қилиш орқали амалга ошади. 
Жараён, ўзининг интерфейси орқали хабарларни узатиш ва қабул қилиш 
йўли билан амалга ошади. Интерфейсни эшик билан солиштириш мумкин: 
жараёнга хабарларни узатишни амалга ошириш керак бўлса, мижоз манзили 
“эшигигача” хабарларни етказишни амалга ошириш учун ичкарида 
нимагадир мўлжаллаб (анча паст сатхлардаги хизматларни) у “эшик” орқали 
хабарларни “суриб чиқаради”. Ундан кейин хабарлар “эшик” орқали, 
бевосита уни қайта ишлашни амалга оширувчи мижоз манзили иловасига 
тушади. 18.2-расмда интерфейс билан интернет орқали (тақдим этилган 
ҳолда TCP протоколи қўлланилган бўлсада, худди шундай мувоффақиятга
UDP протоколи ҳам эришиши мумкин эди) икки жараённинг ўзаро 
боғланиши тасвирланган.
Шуни кўриш мумкинки, интерфейс хостнинг, амалий ва транспорт 
сатхи орасида боғланишни ташкил этувчи эканлигини ифодалайди. 
Интерфейсни яна, илова ва компьютер тармоғи алоқасини амалга оширувчи 
амалий дастурий интерфейс (API) деб ҳам аташади.
Ишлаб чиқарувчи назорати остида илова амалда бутунлигича, унинг 
транспорт қисми ҳақида гапириш мумкин бўлмаган, амалий сатхга тегишли 
бўлган интерфейснинг бир қисмида жойлашади.
Бу ерда ишлаб чиқарувчининг ваколати, транспорт сатхи протоколини 
танлаш ва транспорт сатхининг бир неча параметрларини (буфернинг 
максимал ўлчами, сегментнинг максимал ўлчами ва бошқалар) қийматини 
ўрнатишдир. Илова ҳар доим ягона транспорт протоколини қўллаган ҳолда 
қурилади. 18.2-расмда интерфейслар ва транспорт сатхи протоколининг 
иловалар жараёни кўрсатилган. 

---

169 
18.2-расм. Интерфейслар ва транспорт сатхи протоколининг иловалар 
жараёни.