Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Инфрақизил диапазондаги алоқа 
кенг частоталар диапазонига эга. 
Узатиш ён нурланишлар тўлиқ бўлмаганида тор нур орқали амалга 
оширилади. Узаткич сифатида ярим ўтказгичли нурлантирувчи диод хизмат 
қилади. Қабуллагич сифатида юқори сезгир фотодиод ишлатилади.
Инфрақизил диапазонда маълумотларни узатиш юқори частоталарни 
ишлатади ва ҳам қисқа масофаларда, ҳам глобал кўламларда қўлланилади. 
Асосий чеклаш узаткич ва қабуллагич тўғри кўриниш зонасида бўлиши 
кераклиги ҳисобланади. Одатда инфрақизил диапазонда маълумотларни 
узатиш физик ташувчини ишлатиш қийин ёки мумкин бўлмайдиган алоҳида 
биноларда локал тармоқларни боғлаш учун, шунингдек тўғри кўриниш 
талабларини бажарилишини таъминлайдиган йўлдошлар ва ер усти 
йўлдошли антенналари ёрдамида глобал узатишда қўлланилади (6.11-расмга 
қаранг). Алоқа тизимларида йўлдошлар геостационар (36 минг км баландлик) 
ёки пастки орбиталарда бўлиши мумкин. Геостационар орбиталарда 
сигналларнинг ўтишини кечикишлари (у ёққа ва тескари тахминан 520 мс) 
сезиларли бўлади. Тўртта йўлдошлар ёрдамида бутун ер шарини қоплаш 
мумкин. Паст орбитали тизимларда аниқ бир фойдаланувчига хизмат 
кўрсатиш турли йўлдошлар орқали навбатма-навбат бўлиб ўтади. Орбита 
қанчалик паст бўлса, қоплаш майдони шунчалик кичик бўлади ва демак, кўп 
сонли ер усти станциялари ёки йўлдошлараро алоқа талаб қилинади, бу 
йўлдошни оғирлаштиради. Йўлдошлар сони ҳам сезиларли катта (одатда бир 
неча ўнлаб) бўлади. Масалан, Россия сегментига эга бўлган Iridium глобал 
йўлдошли алоқа 66 та пастт орбитали йўлдошларни ўз ичига олади. 
Частоталар диапазони 1610 ... 1626,5 МГцни ташкил этади. 
6.11-расм. Йўлдошли алоқанинг схемаси. 
Йўлдошлараро каналлар ва 
борт коммутаторларили 
тармоқлар 
“Оғма каналлар” эски 
архитектурали йўлдошли 
тармоқ 
Концентратор 

---

61